Η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε στην κατάθεση νέου νομοσχεδίου στη Βουλή για την αναμόρφωση του πλαισίου επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών, ενισχύοντας τα μέτρα κατά της παράνομης μετανάστευσης. Το νέο νομοθετικό κείμενο έρχεται μετά την επιτυχή εφαρμογή της τροπολογίας για την αναστολή ασύλου, η οποία συνέβαλε στον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη.
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης, τονίζει ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να αποτελέσει πύλη εισόδου για παράνομους μετανάστες. Το νομοσχέδιο εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την Οδηγία 2008/115/ΕΚ και τις κατευθύνσεις του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού επιστροφών.
Βασικές αλλαγές στο πλαίσιο επιστροφών μεταναστών
Το νέο νομοσχέδιο εισάγει έξι κρίσιμες μεταβολές στη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Καθιστά υποχρεωτικό λόγο απαγόρευσης εισόδου τον κίνδυνο για τη δημόσια τάξη, την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια υγεία από την παρουσία πολιτών τρίτων χωρών.
Η διάρκεια απαγόρευσης εισόδου επεκτείνεται από πέντε σε δέκα έτη, με δυνατότητα επιπλέον παράτασης έως πέντε χρόνια. Παράλληλα, ποινικοποιείται η παράνομη παραμονή στη χώρα μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας.
Οι παράνομοι μετανάστες αντιμετωπίζουν πλέον φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και χρηματικό πρόστιμο 10.000 ευρώ, χωρίς δυνατότητα μετατροπής ή αναστολής της ποινής. Ωστόσο, προβλέπεται αναστολή εκτέλεσης της ποινής εφόσον ο καταδικασμένος δηλώσει εκούσια αναχώρηση από την Ελλάδα.
Αυστηροποίηση κανόνων κράτησης και ποινών
Το νομοσχέδιο επεκτείνει τους λόγους κράτησης σε θέματα ασφάλειας, με ρητή απαγόρευση αναστολής της κράτησης σε περίπτωση υποβολής αντιρρήσεων. Η διάρκεια κράτησης αυξάνεται από 18 σε 24 μήνες, ενώ η επανεξέταση των προϋποθέσεων γίνεται κάθε έξι μήνες.
Σημαντική αύξηση καταγράφεται στις χρηματικές ποινές για παράνομη επανείσοδο στη χώρα, από 3.000 έως 10.000 ευρώ σε 10.000 έως 30.000 ευρώ. Τα όρια ποινής φυλάκισης για παράνομη είσοδο επαυξάνονται από τρεις μήνες σε τουλάχιστον δύο έτη, ενώ σε επιβαρυντικές περιπτώσεις από έξι μήνες σε τουλάχιστον τρία έτη.
Επιπλέον, περιορίζεται η δυνατότητα υποβολής μεταγενέστερων αιτήσεων για διεθνή προστασία και καταργείται η χορήγηση άδειας διαμονής σε όσους παραμένουν παράνομα στη χώρα για περισσότερα από επτά χρόνια.
Μείωση προθεσμιών οικειοθελούς αναχώρησης
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην οικειοθελή αναχώρηση με σημαντικές τροποποιήσεις. Οι προθεσμίες μειώνονται από 25 σε 14 ημέρες, ενώ η παράταση για εξαιρετικούς λόγους περιορίζεται από 120 σε 60 ημέρες. Προβλέπεται επίσης η επιβολή ηλεκτρονικής επιτήρησης ως μέτρο περιορισμού.
Γίνεται διεύρυνση του ορισμού της χώρας επιστροφής, προσθέτοντας τη χώρα συνήθους διαμονής, την ασφαλή τρίτη χώρα όπου απορρίφθηκε η αίτηση διεθνούς προστασίας και την πρώτη χώρα ασύλου με ανάλογη απόρριψη.
Αυστηροποιούνται οι ορισμοί του κινδύνου διαφυγής με αντικειμενικά κριτήρια: τη μη ύπαρξη κατοικίας ή γνωστής διαμονής, την αιφνίδια αλλαγή κατοικίας χωρίς ενημέρωση και την άρνηση ταυτοποίησης με βιομετρικά μέσα.
Αποτελεσματικότητα μεταναστευτικής πολιτικής
Κυβερνητικά στελέχη χαρακτηρίζουν δικαίωση της μεταναστευτικής πολιτικής τον ουσιαστικό μηδενισμό των ροών από τη Λιβύη. Την πρώτη εβδομάδα Ιουλίου καταγράφηκε η μεγαλύτερη αιχμή παράνομης εισόδου προς την Κρήτη με 2.711 αφίξεις, εκ των οποίων οι 900 σε μία ημέρα.
Η τροπολογία για την αναστολή ασύλου κατατέθηκε στις 9 Ιουλίου και άρχισε να ισχύει άμεσα. Από τότε, μέσα σε έναν μήνα, οι παράνομες αφίξεις από τη Λιβύη ανήλθαν μόλις σε 913 άτομα, αριθμός μικρότερος από τις αφίξεις μίας ημέρας πριν την εφαρμογή της τροπολογίας.
Σημαντικό είναι ότι κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου υπήρξαν ημέρες με ευνοϊκές καιρικές συνθήκες για ταξίδι, ενώ η πλειονότητα των ροών καταγράφηκε τις πρώτες ημέρες, πριν γίνει γνωστή η αυστηρή στάση της Ελλάδας.
