Κλιμακώνει τις προκλήσεις η Άγκυρα λίγες ημέρες πριν από το πολυαναμενόμενο ραντεβού Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στέλνοντας στο Αιγαίο το «Πίρι Ρέις», ερευνητικό σκάφος που έχει συνδέσει την παρουσία του με ουκ ολίγες ελληνοτουρκικές κρίσεις.
Η τουρκική NAVTEX αφορά θαλάσσια ζώνη δυτικά της Λέσβου μέχρι τη νησίδα Καλόγερος, μεταξύ Χίου και Άνδρου. Η Αθήνα απάντησε με δική της NAVTEX και το βλέμμα στρέφεται πλέον στα αμέσως επόμενα εικοσιτετράωρα, καθώς αναμένεται να φανεί πώς θα κινηθεί το πλοίο, υπό στενή παρακολούθηση της Αθήνας και επί του πεδίου.
Με βάση την παράνομη τουρκική NAVTEX, το «Πίρι Ρέις» πραγματοποιεί από χθες και έως τις 25 Σεπτεμβρίου «επιστημονικές» έρευνες σε 22 σημεία του Αιγαίου. Αν και τα περισσότερα βρίσκονται σε διεθνή ύδατα, σύμφωνα με την ελληνική αντι-NAVTEX του Υδρογραφικού Σταθμού Λήμνου αρκετά εξ αυτών εμπίπτουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και σε ζώνες όπου η Ελλάδα έχει αποκλειστική δικαιοδοσία για τη δέσμευση περιοχών.
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται σε σημείο μόλις επτά ναυτικά μίλια νοτιοανατολικά της βραχονησίδας Ζουράφα, κοντά στη Σαμοθράκη, που έχει αποτελέσει εστία έντασης κατά το παρελθόν. Εξίσου χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της νησίδας Καλόγερος, καθώς ο πλους του «Πίρι Ρέις» συνιστά έμμεση αμφισβήτηση της μόνιμης ελληνικής παρουσίας στην περιοχή, δεδομένου ότι η νησίδα περιλαμβάνεται σχεδόν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στα πεδία βολής των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Πέραν αυτών, οι περισσότερες περιοχές όπου θα κινηθεί το σκάφος βρίσκονται μεταξύ Λέσβου και Χίου, Χίου και Σάμου, αλλά και κατά μήκος του 25ου μεσημβρινού, από τη Χίο και τα Ψαρά έως την Εύβοια, καθώς και ανάμεσα στη Λέσβο και τη Σκύρο. Πρόκειται σε μεγάλο βαθμό για ζώνες όπου κινούνται συχνά τουρκικά αλιευτικά, προκαλώντας το τελευταίο διάστημα εντάσεις με Έλληνες ψαράδες, αλλά και για τμήματα που η Άγκυρα θεωρεί δυτικό όριο της λεγόμενης «Γαλάζιας Πατρίδας».
Αυτές καθαυτές οι ωκεανογραφικές έρευνες στο μέσο του Αιγαίου δεν θα συνιστούσαν μείζονα πρόκληση. Στην προκειμένη περίπτωση, όμως, εκλαμβάνονται ως παραβίαση των κανόνων στο αρχιπέλαγος, καθώς μέσω της επίκλησης αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας η Τουρκία εγείρει ζήτημα υφαλοκρηπίδας. Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι αυτή χαράσσεται με βάση τις ηπειρωτικές ακτές, αγνοώντας την ύπαρξη των ελληνικών νησιών και κατά παράβαση του Δικαίου της Θάλασσας.
Για αυτόν τον λόγο η Αθήνα προχώρησε άμεσα στην έκδοση αντι-NAVTEX, ενώ παραμένει σε ετοιμότητα παρακολουθώντας στενά την πορεία του πλοίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τουρκική NAVTEX εκδόθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά τις εξελίξεις νοτίως της Κρήτης, όπου η αμερικανική Chevron κατέθεσε επίσημη πρόταση για έρευνες σε δύο θαλάσσια οικόπεδα παρά τις αντιρρήσεις της Άγκυρας και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η συγκυρία συμπίπτει επίσης με την επαναφορά στο προσκήνιο του ζητήματος της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου.
Το «Πίρι Ρέις» έχει συνδεθεί με σειρά ελληνοτουρκικών κρίσεων ήδη από το 1987, όταν εστάλη στο Αιγαίο μετά την ανακοίνωση της Αθήνας για έρευνες υδρογονανθράκων, με την Τουρκία να προειδοποιεί ότι η ελληνική παρέμβαση θα συνιστούσε αιτία πολέμου – ένταση που εκτονώθηκε έπειτα από διαμεσολάβηση του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ. Το σκάφος βρέθηκε εκ νέου στο προσκήνιο με την κυπριακή πρωτοβουλία για έρευνες στην ΑΟΖ, όταν η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία με το ψευδοκράτος στα Κατεχόμενα για να πράξει το ίδιο εντός των χωρικών υδάτων στα βόρεια της Κύπρου.
Εφημερίδα Απογευματινή
