Μήνυμα αποτροπής απέναντι στον τουρκικό αναθεωρητισμό και τις απόπειρες αμφισβήτησης του status quo στην Ανατολική Μεσόγειο έστειλε η τετραμερής αεροναυτική άσκηση «EUNOMIA 6-25», που πραγματοποιήθηκε από τις 11 έως τις 18 Σεπτεμβρίου, με τη συμμετοχή Ελλάδας, Κύπρου, Γαλλίας και Ιταλίας. Η άσκηση έλαβε χώρα λίγες ημέρες πριν από το κρίσιμο τετ α τετ του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αποκτώντας ιδιαίτερη πολιτική και στρατηγική βαρύτητα. Σημειώνεται ότι η περιοχή όπου διεξήχθησαν τα στρατιωτικά γυμνάσια συμπίπτει με τη θαλάσσια ζώνη από την οποία, βάσει του υφιστάμενου σχεδιασμού, πρόκειται να περάσει το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ (Great Sea Interconnector – GSI), έργο στο οποίο εμπλέκονται οι συμμετέχουσες χώρες.
Στο επίκεντρο της σημερινής συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη αναμένεται να βρεθούν η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και η ανάγκη διατήρησης των «ήρεμων νερών». Παρά την προσδοκία για αποκλιμάκωση, το κλίμα έχει επιβαρυνθεί τους τελευταίους μήνες, με επαναλαμβανόμενες τουρκικές κινήσεις αμφισβήτησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και σπασμωδικές αντιδράσεις της Άγκυρας στις πρωτοβουλίες της Αθήνας για ενίσχυση της εθνικής άμυνας και ενεργειακής ασφάλειας. Ως βασικά σημεία τριβής που τον τελευταίο καιρό δοκιμάζουν τα όρια των ελληνοτουρκικών σχέσεων αναδεικνύονται η στάση της χώρα μας απέναντι στην τουρκική συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE, η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης, καθώς και ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός στη Λιβύη. Υπό αυτές τις συνθήκες, δεν αναμένεται κάποια εξέλιξη θεαματικής βελτίωσης μετά το τετ α τετ των δύο ηγετών, με την ελληνική πλευρά να επιδιώκει πρωτίστως τη διατήρηση ανοικτών διαύλων επικοινωνίας και τη διαμόρφωση συνθηκών για την επανενεργοποίηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ), η σύγκληση του οποίου αναβάλλεται διαρκώς από τον περασμένο Ιανουάριο.
Πέραν της πάγιας τακτικής των NAVTEX και των προκλητικών δηλώσεων, η Τουρκία έχει στήσει σκληρό γεωπολιτικό πόκερ, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να «παίζει όλα του τα χαρτιά» για την Ανατολική Μεσόγειο. Ιδιαίτερη βαρύτητα προσλαμβάνει η προσπάθεια προσέγγισης με την Αίγυπτο, όπως καταδεικνύουν οι κοινές στρατιωτικές ασκήσεις που ανακοινώθηκαν για το διάστημα 22–26 Σεπτεμβρίου -οι πρώτες ύστερα από δεκατρία χρόνια- καθώς και η σχεδιαζόμενη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας. Στον ίδιο άξονα εντάσσεται και η υπόθεση με το ερευνητικό σκάφος «Πίρι Ρέις», του οποίου η έξοδος στο Αιγαίο ανακοινώθηκε μέσω NAVTEX που αμφισβητεί εμμέσως περιοχή ελληνικής αρμοδιότητας και δυνητικής υφαλοκρηπίδας, λίγες μόλις ημέρες πριν να επιβεβαιωθεί το τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν. Διπλωματικό ενδιαφέρον έχει και η επίσημη συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 25 Σεπτεμβρίου, μόλις δύο ημέρες μετά το τετ α τετ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Η Άγκυρα «επενδύει» σε αυτήν την επίσκεψη, προσβλέποντας όχι μόνο σε σημαντικές εμπορικές συμφωνίες -μεταξύ των οποίων και η αγορά αεροσκαφών Boeing για την Turkish Airlines- αλλά και στο ξεμπλοκάρισμα του προγράμματος των F-35, καθώς και στην έγκριση για την προμήθεια επιπλέον μαχητικών F-16.
Η Ελλάδα, απορρίπτοντας μια «πολιτική ακινησίας» στην εξωτερική της στρατηγική, έχει ήδη προχωρήσει σε κινήσεις που αλλάζουν σημαντικά τα δεδομένα επί του πεδίου και την αναβαθμίζουν σημαντικά στη γεωπολιτική σκακιέρα. Στο επίκεντρο αυτών των κινήσεων βρίσκονται ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, η διπλωματική επαναπροσέγγιση με τη Λιβύη -με στόχο την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών που θα καταστήσει ανενεργό στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο- καθώς και η ανακοίνωση για τη δημιουργία δύο θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και Νότιες Κυκλάδες. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι διαδικασίες για έρευνες υδρογονανθράκων σε θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης, με την αμερικανική Chevron να έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής. Την ίδια ώρα, η Αθήνα ενισχύει και τη στρατιωτική της παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσα από κοινές δραστηριότητες με συμμάχους και φίλους. Εκτός από τη συμμετοχή στην άσκηση «Bright Star» στην Αίγυπτο και στην τετραμερή «Ευνομία», η Ελλάδα προγραμματίζει και δικές της, μικρής κλίμακας αεροναυτικές ασκήσεις, ενόψει της μεγάλης ετήσιας διακλαδικής άσκησης «Παρμενίων», που θα πραγματοποιηθεί από τις 26 Σεπτεμβρίου έως τις 3 Οκτωβρίου, με δεσμευμένες περιοχές και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Εφημερίδα Απογευματινή
