Το Υπουργείο Παιδείας προχωρά σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ενίσχυσης και αναβάθμισης των σχολικών βιβλιοθηκών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ 2021–2027.
Η υπουργός Παιδείας, Σοφία Ζαχαράκη, ανακοίνωσε την πρόσληψη 400 βιβλιοθηκονόμων και τον εμπλουτισμό των σχολικών βιβλιοθηκών με έως 2.000 νέους τίτλους βιβλίων και σύγχρονο υλικό, υπογραμμίζοντας ότι «η σχολική βιβλιοθήκη είναι η καρδιά κάθε σχολείου».
Δηλώσεις της υπουργού Σοφίας Ζαχαράκη
Η κ. Ζαχαράκη ανέφερε πως «οι σχολικές βιβλιοθήκες είναι χώροι όπου τα παιδιά ανακαλύπτουν, συνεργάζονται και ονειρεύονται». Τόνισε ότι ήρθε η στιγμή να αποκτήσει ο θεσμός «τη θέση που του αξίζει», χάρη στη στήριξη εξειδικευμένων ανθρώπων με γνώση και πάθος.
«Προσλαμβάνουμε βιβλιοθηκονόμους σε όλη τη χώρα και ζωντανεύουμε ξανά τις σχολικές βιβλιοθήκες, ώστε να αποτελέσουν φιλόξενους και δημιουργικούς χώρους μάθησης», δήλωσε η υπουργός, σημειώνοντας πως η επένδυση των 60 εκατ. ευρώ «δεν είναι αποσπασματική δράση αλλά μια επένδυση στο μέλλον του δημόσιου σχολείου και των παιδιών μας».
Λεπτομέρειες του προγράμματος ΕΣΠΑ 2021–2027
Το πρόγραμμα «Ενίσχυση και Εμπλουτισμός των Σχολικών Βιβλιοθηκών», συνολικού ύψους 60 εκατομμυρίων ευρώ, προβλέπει:
Δημιουργία συλλογών έως 2.000 τίτλων βιβλίων και άλλου υλικού.
Εμπλουτισμό των υφιστάμενων σχολικών βιβλιοθηκών.
Πρόσληψη 400 βιβλιοθηκονόμων έως τον Σεπτέμβριο του 2026.
Σχεδίαση και λειτουργία Εθνικού Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών, με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων.
Οι νέοι βιβλιοθηκονόμοι θα προσληφθούν με συμβάσεις ορισμένου χρόνου μέσω των Περιφερειακών Διευθύνσεων Εκπαίδευσης. Κάθε βιβλιοθηκονόμος θα εξυπηρετεί έως τρεις σχολικές μονάδες και θα υποστηρίζει επιπλέον σχολεία μέσω τοπικών και περιφερειακών δικτύων.
Στελέχωση και στρατηγική αναβάθμισης
Η στελέχωση με εξειδικευμένο προσωπικό θεωρείται κρίσιμη για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη του θεσμού, καθώς η έλλειψη βιβλιοθηκονόμων αποτέλεσε διαχρονικά εμπόδιο στον εκσυγχρονισμό των σχολικών βιβλιοθηκών.
Η νέα στρατηγική του Υπουργείου Παιδείας περιλαμβάνει επίσης:
Δημιουργία μικρών συλλογών σε σχολεία χωρίς βιβλιοθήκη.
Εμπλουτισμό υφιστάμενων συλλογών.
Σύνταξη Μανιφέστου για τις Σχολικές Βιβλιοθήκες, βασισμένου στο διεθνές μανιφέστο της IFLA.
Επικαιροποίηση του Κανονισμού Λειτουργίας.
Σύσταση Επιτροπών Επιστημόνων και Εμπειρογνωμόνων για την επιλογή κατάλληλων τίτλων.
Ανοικτή πρόσκληση σε εκδοτικούς οίκους για την υποβολή προτάσεων βιβλίων και υλικού.
Κάθε σχολική μονάδα θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει από εγκεκριμένο κατάλογο τα βιβλία και το υλικό που θα συγκροτήσουν τη συλλογή της, είτε πρόκειται για νέα βιβλιοθήκη είτε για εμπλουτισμό υφιστάμενης.
Εθνικό Δίκτυο
Προβλέπεται η δημιουργία ενός Εθνικού Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών, που θα συνδέει εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς, καθώς και η ψηφιακή διασύνδεση των σχολικών βιβλιοθηκών με την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας και τις Δημόσιες Βιβλιοθήκες.
Παράλληλα, θα οριστούν πολυδύναμες σχολικές βιβλιοθήκες και θα δημιουργηθούν τοπικά δίκτυα υποστήριξης.
Έρευνα για τη χαρτογράφηση των σχολικών βιβλιοθηκών
Τον Σεπτέμβριο του 2025, το Υπουργείο Παιδείας διεξήγαγε έρευνα μέσω του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου, με στόχο τη χαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης και των αναγκών των σχολικών μονάδων.
Από τις 12.665 ενεργές σχολικές μονάδες, ανταποκρίθηκαν 8.986, εκ των οποίων:
5.219 (58%) διαθέτουν βιβλιοθήκη.
3.773 (39,7%) δεν διαθέτουν αλλά επιθυμούν να δημιουργήσουν.
Ανά βαθμίδα εκπαίδευσης, οι αιτήσεις για νέες βιβλιοθήκες προήλθαν από:
92 Νηπιαγωγεία, 625 Δημοτικά, 402 Γυμνάσια, 284 Γενικά Λύκεια, 141 ΕΠΑΛ και 29 Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας.
Τα στοιχεία ανά περιφέρεια και οι υφιστάμενες λειτουργίες
Το μέσο ποσοστό ύπαρξης σχολικών βιβλιοθηκών φτάνει το 57%. Τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται σε Δυτική Ελλάδα (52%), Πελοπόννησο (51%) και Ήπειρο (50%), ενώ τα υψηλότερα σε Δυτική Μακεδονία (64%), Αττική (62%) και Κεντρική Μακεδονία (62%).
Στις λειτουργούσες βιβλιοθήκες:
85% υλοποιεί δράσεις φιλαναγνωσίας.
72% αξιοποιείται ως χώρος διδασκαλίας.
Στο 97,27% υπεύθυνος είναι εκπαιδευτικός (μόνο 19 έχουν σπουδές βιβλιοθηκονομίας).
71% λειτουργούν τακτικά, ενώ 49% δεν διαθέτουν πληροφοριακό σύστημα.
48% δεν έχουν Η/Υ, ενώ το 75% των υπαρχόντων είναι άνω της πενταετίας.
Ανάγκες και προτεραιότητες των σχολικών βιβλιοθηκών
Οι βασικές ανάγκες που αναδείχθηκαν από την έρευνα, κατά σειρά προτεραιότητας, είναι:
Εμπλουτισμός συλλογών με βιβλία και εκπαιδευτικό υλικό.
Αναβάθμιση υλικοτεχνικής υποδομής.
Δικτύωση και συνεργασίες.
Στελέχωση με εξειδικευμένο προσωπικό.
Εκπαιδευτικά προγράμματα.
Χρηματοδότηση.
Επένδυση στο μέλλον του σχολείου
Η υπουργός Παιδείας τόνισε ότι η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί επένδυση στη γνώση, στη συνεργασία και στην ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας.
«Μαζί με τους εκπαιδευτικούς, τους βιβλιοθηκονόμους και τις τοπικές κοινωνίες, γράφουμε το νέο κεφάλαιο των σχολικών βιβλιοθηκών της χώρας. Γιατί οι δυνατές βιβλιοθήκες χτίζουν δυνατούς μαθητές», κατέληξε η κ. Ζαχαράκη.
