«Εξέφρασα την επιθυμία να γίνει μία Πολυμερής Διάσκεψη, για την ανάπτυξη ενός πιο θετικού καναλιού διαλόγου και επικοινωνίας. Θα υπάρχει η δυνατότητα, εάν μπορέσουμε να ξεκινήσουμε μια τέτοια Διάσκεψη, με διαφορετικούς δρώντες που εμπλέκονται στην περιοχή, να αντιμετωπίσουμε μερικές πολύ σημαντικές προκλήσεις, όπως οι θαλάσσιες οριοθετήσεις, η ασφάλεια, η μετανάστευση, η οικονομική ανάπτυξη ή η ενέργεια». Αυτά ήταν τα λόγια του Σαρλ Μισέλ στις 2 Οκτωβρίου του 2020. Ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τότε, ήταν ο πρώτος που είχε προτείνει να πραγματοποιηθεί μία πολυμερής Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο με τη συμμετοχή όλων των χωρών της περιοχής.
Η πατρότητα, δηλαδή, αυτής της ιδέας ανήκει στον κ. Μισέλ. Ο Ταγίπ Ερντογάν ανά περιόδους έδειχνε να ανταποκρίνεται στην πρόταση, προσπαθώντας ενίοτε ακόμα και να την οικειοποιηθεί, λέγοντας πως «είναι πρότασή μας η διοργάνωση περιφερειακής Διάσκεψης στην Ανατολική Μεσόγειο, στην οποία να λαμβάνονται υπόψη τα δικαιώματα και τα συμφέροντα όλων των παράκτιων κρατών – συμπεριλαμβανομένων των Τουρκοκυπρίων». Ενώ είχε στείλει και σχετική επιστολή προς τους ηγέτες της Ε.Ε., στην οποία αποκάλυπτε τις προθέσεις του: «Επιθυμούμε η Ανατολική Μεσόγειος να γίνει περιοχή συνεργασίας, όπου οι υδρογονάνθρακες θα μπορούν να αποτελέσουν βάση για ευρύτερη συνεργασία».
Τρία «αγκάθια»
Η διάσκεψη τελικά δεν έγινε. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέφερε την πρόταση στο τραπέζι, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στη Βουλή (17 Οκτωβρίου 2025). Ορισμένοι αναλυτές, κυρίως εξ Ανατολών, εκτιμούν ότι το γεγονός πως δεν έχει προχωρήσει το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου, το πολυσυζητημένο καλώδιο που μπλοκάρουν οι Τούρκοι, ίσως να αποτελεί παράθυρο ευκαιρίας για την πραγματοποίηση της Διάσκεψης. Εξηγούν, δηλαδή, ότι δεν θα ήταν εύκολο να βρίσκεται σε εξέλιξη η Πολυμερής Διάσκεψη και ταυτόχρονα να κατασκευάζεται το καλώδιο, που αποτελεί κόκκινο πανί για τους Τούρκους.
Οι περισσότεροι γνώστες του παρασκηνίου, πάντως, έλεγαν στην «Κυριακάτικη Απογευματινή» ότι είναι σχεδόν ανέφικτο να πραγματοποιηθεί αυτή η Διάσκεψη στο εγγύς μέλλον για τρεις λόγους:
- Πρώτον, διότι δεν θα δεχθεί η Άγκυρα να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τη Λευκωσία αν δεν προσκληθεί και το ψευδοκράτος. Η Αθήνα -που διατύπωσε την ιδέα- δεν συμπεριέλαβε τους Τουρκοκύπριους. Η πρόσκληση αφορά την Κύπρο, την Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Τουρκία. Πέντε χώρες -μαζί με την Ελλάδα- για να συζητήσουν για πέντε θεματικές ενότητες: μετανάστευση, προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος, συνδεσιμότητα, θαλάσσιες ζώνες και πολιτική προστασία. Ίσως, πάντως, να έπρεπε να προσκληθούν και άλλοι σημαντικοί παίκτες της γειτονιάς μας και ας μη συνορεύει μαζί τους διά θαλάσσης η Ελλάδα. Όπως είναι το Ισραήλ, η Συρία και ο Λίβανος.
- Δεύτερον, ζήτημα προκύπτει και με τη Λιβύη. Η χώρα εξακολουθεί να μην έχει νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση. Πώς λοιπόν θα εκπροσωπηθεί; Από την προσωρινή, μεταβατική, κυβέρνηση της Τρίπολης; Την πλευρά που ελέγχεται από τον φιλότουρκο πρωθυπουργό Ντμπέιμπα, ο οποίος έχει υπογράψει με τους Τούρκους το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο; Ή από τη Βεγγάζη, της οποίας επικεφαλής είναι ο -γεμάτος εκπλήξεις- στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ;
- Ο τρίτος λόγος έγκειται στην άρνηση της Τουρκίας να σεβαστεί το Διεθνές Δίκαιο. Ο Γιώργος Γεραπετρίτης τόνισε προσφάτως επ’ αυτού ότι: «Η προϋπόθεση για τον σχηματισμό είναι μία και μόνη. Ο καθολικός σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου, της κυριαρχίας των κρατών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου».
Πάντως, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, όσο και αν η κυβέρνηση δηλώνει ότι το υπουργείο Εξωτερικών εργάζεται επί της προετοιμασίας της Διάσκεψης, δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα επί του παρόντος.
Ενδεικτική είναι η διπλωματική μαεστρία που επιστράτευσε ο κ. Γεραπετρίτης, κατά την παρέμβασή του στο Athens Security Forum, όταν ερωτηθείς σχετικά δήλωσε: «Ελπίζουμε ότι έως το τέλος του έτους θα έχουμε ολοκληρώσει τις επαφές μας για να διερευνήσουμε κατά πόσον υπάρχει διάθεση από τα μέρη να προχωρήσουμε σε αυτό το σχήμα. Τότε θα δρομολογηθούν τα επόμενα βήματα, ενδεχομένως με την υπογραφή κάποιου συνυποσχετικού ή με τη συνάντηση σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών ή τεχνικών κλιμακίων για την επεξεργασία των θέσεων».
Κάτι κινείται τώρα στο Κυπριακό
Εν αντιθέσει με το αμφίβολο σχήμα 5×5 και με το «παγωμένο» καλώδιο, στο Κυπριακό κάτι δείχνει να κινείται. Η Κύπρος αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. το πρώτο εξάμηνο του 2026 και ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Χριστοδουλίδης, κάνει ήδη άνοιγμα στην Τουρκία. «Αλλάξαμε την προσέγγισή μας αναφορικά με τη σχέση Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία. Η Τουρκία θα είναι πάντα γείτονας της Κύπρου, επομένως προτιμώ έναν γείτονα που θα είναι κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε στους «Financial Times», λίγες ώρες προτού βρεθεί στην Αθήνα για την 3η Διακυβερνητική Σύνοδο Ελλάδας – Κύπρου και μόλις μία ημέρα προτού συναντηθεί ο Ερντογάν με τον νεοεκλεγέντα «ηγέτη» του ψευδοκράτους, Τουφάν Ερχιουρμάν.
Ο τελευταίος θεωρείται πιο μετριοπαθής από τον προκάτοχό του, Ερσίν Τατάρ. Μάλιστα προεκλογικά απέφευγε να μιλήσει για διχοτόμηση του νησιού. Γεγονός που αφ’ ενός γεννά προσδοκίες για τον Ελληνισμό και αφ’ ετέρου ευθύνεται για την… καθυστερημένη συνάντησή του με τον Τούρκο πρόεδρο στην Άγκυρα. Ο Ερντογάν συναντά συνήθως τον εκάστοτε «ηγέτη» του ψευδοκράτους λίγες μέρες μετά τις εκλογές. Τώρα του πήρε τρεις μήνες για να δεχθεί τον κ. Ερχιουρμάν στο προεδρικό μέγαρο. Πάντως, το ότι ο Ερντογάν δήλωσε μετά τη συνάντησή τους πως θεωρεί «πιο ρεαλιστική λύση την ύπαρξη δύο κρατών», μαρτυρά ότι δεν θα είναι στρωμένη με ροδοπέταλα η επανεκκίνηση των συνομιλιών. Αν και, σύμφωνα με πληροφορίες, στο παρασκήνιο δρομολογείται…
Εφημερίδα Κυριακάτικη Απογευματινή
