Νέα αποσπάσματα από το βιβλίο «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα δημοσιοποιήθηκαν ενόψει της κυκλοφορίας του στις 24 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Gutenberg. Το έργο θα διατίθεται και ως audiobook μέσω της πλατφόρμας Bookvoice. Στο κεφάλαιο «Μύθοι και Αλήθειες» ο πρώην πρωθυπουργός προχωρά σε εκτενή αποτίμηση της διαπραγμάτευσης του 2015 και του τρίτου Μνημονίου.
«Η συμφωνία της 13ης Ιουλίου δεν συγκρίνεται με τις προηγούμενες»
Ο Αλέξης Τσίπρας υποστηρίζει ότι η συμφωνία που υπεγράφη τον Ιούλιο του 2015 «δεν επιδέχεται σύγκριση» με τα αντίστοιχα προγράμματα των προηγούμενων κυβερνήσεων, τόσο ως προς τον ρεαλισμό της όσο και ως προς την κοινωνική της στόχευση. Όπως σημειώνει, η κριτική που δέχθηκε η κυβέρνησή του είναι «αποτέλεσμα αδίστακτης προπαγάνδας» και δεν ανταποκρίνεται στα πραγματικά δεδομένα της εποχής.
Η αντιπαραβολή με την πρόταση του δημοψηφίσματος
Σύμφωνα με τα αποσπάσματα, ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρει ότι η συμφωνία που τελικά υπογράφηκε είχε παρόμοια αρνητικά σημεία με εκείνα της πρότασης που απορρίφθηκε στο δημοψήφισμα. Ωστόσο, όπως υποστηρίζει, περιείχε πολύ περισσότερες θετικές προβλέψεις:
• Ένα πακέτο χρηματοδότησης 35 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων
• Ρυθμίσεις που στόχευαν στην ενίσχυση ρευστότητας και την ανασυγκρότηση της οικονομίας
• Σαφέστερο ορίζοντα για τη συζήτηση ελάφρυνσης του χρέους
Η κριτική για το κόστος της διαπραγμάτευσης
Αναφερόμενος στις εκτιμήσεις περί κόστους 80–86 δισ. ευρώ για την ελληνική οικονομία, ο κ. Τσίπρας επισημαίνει ότι τα ποσά αυτά ταυτίζονται με τη χρηματοδότηση του τρίτου Μνημονίου και δεν αποτελούν κόστος της διαπραγμάτευσης. Τονίζει πως η χώρα, τον Ιανουάριο του 2015, ήταν ήδη εκτός αγορών, με άδεια ταμεία και μη βιώσιμο χρέος, και ότι θα χρειαζόταν έτσι κι αλλιώς νέο δανεισμό για την κάλυψη των υποχρεώσεών της.
Γιατί ο δανεισμός ήταν αναπόφευκτος
Ο πρώην πρωθυπουργός σημειώνει ότι ακόμα κι εκτός Μνημονίων, η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να δανειστεί με βιώσιμα επιτόκια. Επιπλέον, υποστηρίζει πως όσοι υπολογίζουν έμμεσες απώλειες στο ΑΕΠ βασίζονται σε «εξωπραγματικές» προβλέψεις του ΔΝΤ, οι οποίες διαψεύστηκαν πολλές φορές την προηγούμενη πενταετία.
Οι τράπεζες και η ανακεφαλαιοποίηση
Για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, επισημαίνει ότι ήταν αναπόφευκτη λόγω της ήδη εύθραυστης κατάστασης του τραπεζικού συστήματος από το 2013–2014, με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να υπερβαίνουν το 45%. Σημειώνει επίσης ότι μεγάλο μέρος της ανακεφαλαιοποίησης έγινε με ιδιωτική συμμετοχή, μειώνοντας το δημοσιονομικό βάρος.
Τα τέσσερα σημεία διαφοροποίησης του τρίτου προγράμματος
Ο κ. Τσίπρας απαριθμεί τέσσερις κομβικές διαφορές της συμφωνίας του 2015 σε σχέση με τα προηγούμενα μνημόνια:
Ρητή αναγνώριση της ανάγκης ελάφρυνσης του χρέους, η οποία αποτέλεσε βασικό όρο της συμφωνίας της 12ης Ιουλίου.
Ρεαλιστικότεροι δημοσιονομικοί στόχοι, που δημιούργησαν δημοσιονομικό χώρο 22 δισ. ευρώ την περίοδο 2015–2018 και περιόρισαν την ύφεση.
Θεσμικές μεταρρυθμίσεις, με χαρακτηριστικότερες την ίδρυση της ΑΑΔΕ και του Υπερταμείου, οι οποίες – όπως υποστηρίζει – ενίσχυσαν τη διαφάνεια και τον εξορθολογισμό της δημόσιας διοίκησης.
Κοινωνικά αντίβαρα, όπως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης και η προστασία της πρώτης κατοικίας έως το 2018.
Ο «επώδυνος συμβιβασμός» και η έξοδος από τα Μνημόνια
Ο Αλέξης Τσίπρας αναφέρει ότι το τρίτο Μνημόνιο αποτέλεσε «επώδυνο συμβιβασμό», αλλά – όπως σημειώνει – έθεσε τις βάσεις για την έξοδο της χώρας από τα Μνημόνια το 2018 και την αποκατάσταση της δημοσιονομικής αυτονομίας. Δηλώνει πως οι θυσίες των πολιτών «δεν πήγαν χαμένες» και ότι η συμφωνία συνέβαλε στην ελάφρυνση του χρέους και στη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος.
«Δεν υιοθέτησα το πρόγραμμα – και το αποδέχομαι»
Απαντώντας στην κριτική ότι δεν έκανε «ιδιοκτησία» του το πρόγραμμα, δηλώνει ότι πράγματι δεν το υιοθέτησε, καθώς είχε διαφορετική αντίληψη για τις ανάγκες της χώρας. Ωστόσο, όπως λέει, ως πρωθυπουργός όφειλε να λάβει υπόψη του τις συνθήκες και να επιλέξει τη λύση που διασφάλιζε τη σταθερότητα της οικονομίας και την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη.
Καταληκτική τοποθέτηση
Ο πρώην πρωθυπουργός κλείνει το απόσπασμα τονίζοντας ότι η κριτική στη διαπραγμάτευση πρέπει να λαμβάνει υπόψη το ιστορικό πλαίσιο και να μην αγνοεί την κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα πριν από το 2015. Καλεί όσους ασκούν κριτική να «μην ξεχνούν» τις πολιτικές που προηγήθηκαν και οδήγησαν – όπως υποστηρίζει – στη βαθιά κρίση.
