Η αρχαιολογική έρευνα δεν αποκαλύπτει μόνο αντικείμενα – αποκαλύπτει παρουσίες. Πίσω από κάθε εύρημα υπάρχει ένας άνθρωπος, μια πράξη, μια στιγμή που καταγράφηκε σιωπηλά. Κάθε κατασκευή ή ταφή διασώζει ένα ανθρώπινο ίχνος, επιβιώνοντας πολύ πέρα από τον φυσικό χρόνο ζωής του δημιουργού της.
Δύο πρόσφατες ανακαλύψεις -μία στην Αίγυπτο και μία στην Πολωνία– επιβεβαιώνουν και πάλι τη βαθιά ανθρώπινη διάσταση της αρχαιολογίας: ένα αποτύπωμα χεριού που χρονολογείται προ 4.000 ετών και ένας μεσαιωνικός σκελετός επαναφέρουν στο φως ζωές που έσβησαν αιώνες πριν. Προσφέροντας στοιχεία για την καθημερινότητα και την κοινωνική δομή των εποχών τους.
Στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ομάδα αρχαιολόγων εντόπισε σε αιγυπτιακό πήλινο ταφικό μοντέλο, γνωστό ως «σπίτι της ψυχής», πλήρες αποτύπωμα ανθρώπινης παλάμης. Το αντικείμενο χρονολογείται στην περίοδο του Μέσου Βασιλείου, περίπου μεταξύ 2055 – 1650 π.Χ., και σχετιζόταν με τελετουργικές πρακτικές, που στόχευαν στην προστασία της ψυχής του νεκρού. Το αποτύπωμα διατηρήθηκε τυχαία στον νωπό πηλό, προτού ψηθεί. Σύμφωνα με τους αρμόδιους αρχαιολόγους, πρόκειται για σπάνιο εύρημα, καθώς λίγες φορές σώζεται ολόκληρο το ίχνος αφής ενός τεχνίτη. Θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Fitzwilliam από τις 3/10, συμβάλλοντας στην καλύτερη κατανόηση της ζωής και της συγκεκριμένης τέχνης στην αρχαία Αίγυπτο.
Στο «μέτωπο» της Πολωνίας τώρα και για την ακρίβεια στο Γκντανσκ, κάτω από πρώην παγωτατζίδικο αποκαλύφθηκε ο σκελετός ιππότη του 13ου αιώνα. Ο άνδρας, περίπου 40 ετών, είχε ταφεί με πολυτελή επιτύμβια πλάκα από ασβεστόλιθο Γκότλαντ, που απεικονίζει μορφή με σπαθί και πανοπλία. Πώς αποκρυπτογραφήθηκε το υπόβαθρό του; Η ταφή δηλώνει υψηλή κοινωνική θέση, ίσως στρατιωτικής ή διοικητικής φύσης. Το δε ύψος και η κατάσταση του σκελετού παρέχουν, επιπροσθέτως, στοιχεία για τη διατροφή και το lifestyle εκείνων των καιρών. Το εύρημα φωτίζει άγνωστες πτυχές της μεσαιωνικής ιστορίας της πόλης και δίνει κίνητρο για περαιτέρω ανίχνευση της κοινωνικής ιεραρχίας και των πολιτικών δομών της περιόδου. Κάλλιστα δε, θα μπορούσε να δώσει αφορμή και για δημιουργία ταινίας – δεν τη φανταζόμαστε sci fi, αλλά ιστορική περιπέτεια.
Εφημερίδα Απογευματινή
