Τα τελευταία πέντε χρόνια στη Χίο υλοποιείται από το υπουργείο Πολιτισµού το µεγαλύτερο πρόγραµµα πολιτιστικών υποδοµών που έχει ποτέ ξεκινήσει και υλοποιηθεί στο νησί, µε προγραµµατισµό έργων προϋπολογισµού άνω των 25 εκατοµµυρίων ευρώ. Η επέκταση και ο εκσυγχρονισµός του Αρχαιολογικού Μουσείου, η αποκατάσταση και η συντήρηση σηµαντικών βυζαντινών και µεταβυζαντινών µνηµείων, µε αξιόλογα δείγµατα µνηµειακής ζωγραφικής, οι εργασίες στερέωσης, συντήρησης και αποκατάστασης του οχυρωµατικού περιβόλου και του αµυντικού πύργου του κτιριακού συγκροτήµατος της Νέας Μονής Χίου είναι τα κυριότερα.
Στην πενταετία αυτή γεννήθηκε από την Περιφέρεια Β. Αιγαίου και το «The Chios Festival», του οποίου η τέταρτη διοργάνωση ξεκίνησε στις 25 Αυγούστου, µετατρέποντας το νησί σε κέντρο πολιτισµού, διαλόγου και καινοτοµίας, και έριξε αυλαία στις 7.9. Πρόκειται για Φεστιβάλ µε διεθνή ακτινοβολία που ενώνει το παρελθόν του νησιού µε τις σηµερινές οµορφιές του, φιλοξενώντας σηµαντικές προσωπικότητες των Γραµµάτων, των Τεχνών, των Επιστηµών και της Επιχειρηµατικότητας, σε έναν πολύπλευρο διάλογο που συνδυάζει πολιτιστικές διαδροµές.
Τις 14 µέρες της διοργάνωσης µεταξύ των οµιλητών που ανέβηκαν φέτος στο βήµα ήταν ο Ελληνας επίτροπος στην Ε.Ε., Απόστολος Τζιτζικώστας, οι ευρωβουλευτίνες Ελίζα Βόζεµπεργκ και Ελεονώρα Μελέτη, η υπουργός Πολιτισµού Λίνα Μενδώνη, ο βουλευτής Χίου Νότης Μηταράκης, ο σεβασµιότατος Μητροπολίτης Χίου, Ψαρών και Οινουσσών, Μάρκος, οι αδελφές Σοφία και Μιµή Ντενίση, ο σκηνοθέτης της ταινίας «Υπάρχω» Γιώργος Τσεµπερόπουλος, αλλά και πολλοί καλλιτέχνες που χάρισαν µουσικοθεατρικές βραδιές στο κοινό: η Ευανθία Ρεµπούτσικα, το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η Καρυοφυλλιά Καραµπέτη, η υψίφωνος Ελενα Κελεσίδου, οι µουσικοί του Θεάτρου Carlo Felice Genova της Κάτω Ιταλίας, η υψίφωνος Χριστίνα Πουλίτση, ο µαέστρος Μάρκελλος Χρυσικόπουλος…
Ανακατασκευή
Από την πλευρά της αρχαιολογικής ανάπτυξης του νησιού, στο κορυφαίο, µοναστηριακό συγκρότηµα της Νέας Μονής Χίου, που είναι το επιφανέστερο µνηµείο των µεσαιωνικών χρόνων στο νησί, αποκαθίσταται ο οχυρωµατικός περίβολος µε ανακατασκευή των τµηµάτων του που έχουν καταρρεύσει, µε τα έργα να βρίσκονται προς την ολοκλήρωσή τους εντός του έτους και τον προϋπολογισµό να φτάνει στα 700.000 ευρώ (από πόρους του Ταµείου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας). Στο έργο συµπεριλαµβάνεται το συγκρότηµα των µεταγενέστερων κελιών περιµετρικά του πύργου, µε σκοπό τη συνολική ανάδειξη του µοναστηριού.
Οι χώροι των κελιών, µετά τη στερέωση, µπορούν να καταστούν επισκέψιµοι, καθώς η παρουσία τους µαρτυρά τις συνθήκες διαβίωσης των µοναχών σε παλαιότερες εποχές. Η Ζωή και η Θεοδώρα, κόρες του Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Η’ και ανιψιές του Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου, καθώς και ο αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος Θ’ ο Μονοµάχος, τρίτος σύζυγος της Ζωής, στάθηκαν οι χορηγοί για την κατασκευή του µνηµείου.
Η ίδρυση της µονής συνδέεται µε µοναστική παράδοση, σύµφωνα µε την οποία στη θέση όπου κτίστηκε το καθολικό είχε βρεθεί από τρεις Χιώτες ασκητές θαυµατουργή εικόνα της Παναγίας, κρεµασµένη σε κλάδο µυρσίνης. Το 1049 έγιναν τα εγκαίνια και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν επί Θεοδώρας (1055-1056). Η Νέα Μονή, λόγω της εξαιρετικής της σηµασίας από την άποψη της Ιστορίας της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής, ανήκει στα µνηµεία που έχουν χαρακτηριστεί Μνηµεία Παγκόσµιας Κληρονοµιάς και προστατεύονται από την UNESCO. Οι φθορές των κελιών και του περιβόλου οφείλονται κατά κύριο λόγο στον σεισµό του 1881.
∆οµική αναβάθµιση
Το «λίφτινγκ» του Αρχαιολογικού Μουσείου Χίου χρηµατοδοτείται επίσης από πόρους του Ταµείου Ανάκαµψης. Επειτα από σχεδόν εξήντα χρόνια λειτουργίας, το ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας και βραβευµένο µε το πρώτο βραβείο αρχιτεκτονικού διαγωνισµού κτιριακό συγκρότηµα του Αρχαιολογικού Μουσείου Χίου -έργο της Σουζάνας και του ∆ηµήτρη Αντωνακάκη- αναβαθµίζεται δοµικά, λειτουργικά, αισθητικά. Γίνεται προσβάσιµο σε ΑµεΑ, ενώ µε την προβλεπόµενη επέκταση το κτίριο διπλασιάζει τους εκθεσιακούς και αποθηκευτικούς χώρους του. Οι εργασίες εξελίσσονται γρήγορα µε προϋπολογισµό 17.000.000 ευρώ και ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2025. Το έργο αφορά την αποκατάσταση του υπάρχοντος κτιριακού συγκροτήµατος του Μουσείου στην αρχική του µορφή -έχει δεχθεί µεταγενέστερες επεµβάσεις- και στην ενίσχυση του φέροντος οργανισµού του, στην επέκτασή του µε την ανέγερση νέου κτιρίου, σε συνδυασµό µε τις αναγκαίες παρεµβάσεις για την προσβασιµότητα των ΑµεΑ, αλλά και στην ενεργειακή αναβάθµιση του κτιριακού συγκροτήµατος.
Από το ΤΑΑ χρηµατοδοτούνται, επίσης, οι αποκαταστάσεις βυζαντινών και µεταβυζαντινών εκκλησιών -του Αγίου Γεωργίου στη Σιδηρούντα, του Ταξιάρχη των Μεστών και του Αγιου Θαλελαίου στο Αγιο Γάλας- καθώς και το έργο συντήρησης και αναβάθµισης της ∆ηµοτικής Πινακοθήκης. Οµως, το υπουργείο Πολιτισµού προετοιµάζει και τις εντάξεις νέων έργων στη χρηµατοδοτική περίοδο 2021-2027. Σύντοµα και άλλες λεπτοµέρειες για το «νησί των καπεταναίων», που αναβαθµίζεται παντοιοτρόπως.
Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
