Νέοι θησαυροί σε Τροία και Βόσπορο

Στο φως ανεκτίμητη ολόχρυση πόρπη 4.500 ετών, σπανιότατο πέτρωμα νεφρίτη και θεατρική μάσκα 2.200 ετών
11:08 - 30 Σεπτεμβρίου 2025
Καλλιτεχνική ανασύνθεση της μάσκας Σατύρου,  η χάλκινη καρφίτσα και το πέτρωμα νεφρίτη

Νέοι αρχαιολογικοί θησαυροί στο φως. Ολόχρυση πόρπη 4.500 ετών, σπανιότατο πέτρωμα νεφρίτη και χάλκινη καρφίτσα εντοπίστηκαν στον αρχαιολογικό χώρο της Τροίας στην Τουρκία. Ειδικά η πόρπη θεωρείται από τα κορυφαία ευρήματα όλων των εποχών και λόγω παλαιότητας -ανάγεται στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού– και διότι διατηρείται σε εντυπωσιακή κατάσταση. Δεν είναι όμως μόνον αυτά: σε ελληνική αποικία στη Μαύρη Θάλασσα εντοπίστηκε μάσκα Σατύρου 2.200 ετών, που αποδίδεται στην εποχή που κυβερνούσε ο βασιλιάς Μιθριδάτης ΣΤ΄ Ευπάτορας (120-63 π.Χ.), καθώς τότε ο Διόνυσος ήταν προστάτης θεός και η λατρεία του ανθούσε στη Φαναγορία. Πρόκειται μάλιστα για το πρώτο απτό στοιχείο κλασικού αρχαιοελληνικού θεάτρου στην ευρύτερη περιοχή.

Όσον αφορά την καταπληκτική πόρπη, που θα εκτεθεί στο μουσείο του Τσανάκαλε, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, ανακοίνωσε την ανακάλυψη ως «εκ των σημαντικότερων του αιώνα». Μαζί με τα υπόλοιπα αντικείμενα βρέθηκε στα στρωματογραφικά στρώματα «Τροία ΙΙ» και εδώ να σημειώσουμε πως η ομηρική -από την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια»- Τροία από το 1998 αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, ρίχνοντας φως στην πρώιμη αστικοποίηση και στο εμπόριο της Ανατολίας.

Στα της μάσκας τώρα, η ανακάλυψή της στο ρωσικό Ταμάν πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της αρχαιολογικής αποστολής για τη Φαναγορία, με την υποστήριξη του ιδρύματος Oleg Deripaska Volnoe Delo. Διασώθηκε το πρόσωπο του Σατύρου, ακέραιο με τονισμένα τα ζυγωματικά, ενώ ειδικοί προέβησαν σε καλλιτεχνική ανασύνθεσή της. Η σημασία της είναι ξεχωριστή, καθώς πρόκειται για το πρώτο απτό στοιχείο ελληνικού θεάτρου σε αρχαία αποικία της Μαύρης Θάλασσας, που φωτίζει την πολιτιστική ζωή τού τότε Βασιλείου του Βοσπόρου. Φτιαγμένη από τερακότα, απεικονίζει τον δολοπλόκο σύντροφο του Διονύσου. Ανάγεται στον 2ο αιώνα π.Χ. και αποτελεί, σύμφωνα με το ίδρυμα, «ορόσημο για την κατανόηση της πολιτιστικής και θρησκευτικής ζωής σε μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές αποικίες της Μαύρης Θάλασσας». Όπως εξήχθη από τους ειδικούς, είναι χαρακτηριστική θεατρική, αυθεντική, μάσκα στις παραστάσεις της Νέας Κωμωδίας. Δεν πρόκειται δηλαδή για αναθηματική μάσκα-μινιατούρα. Αυτό αυτομάτως εκτινάσσει στα ύψη την ιστορική αξία της.

Εφημερίδα Απογευματινή