Το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2025, που απονεμήθηκε χθες στον Ούγγρο συγγραφέα Λάσλο Κρασναχορκάι, θεωρείται (δικαίως) μία από τις πλέον δίκαιες βραβεύσεις – σε έναν θεσμό, πάντως, που τα τελευταία χρόνια έχει επιφυλάξει πολλές εκπλήξεις.
Σίγουρα πρόκειται για ένα βραβείο που μοιάζει ως το επισφράγισμα σε μια δημιουργική πορεία με πολλά αριστουργηματικά μυθιστορήματα: από το «Πόλεμος και πόλεμος» και το «Η επιστροφή του βαρόνου Βένκχαϊμ» μέχρι το «Herscht 07769 – Η ιστορία Μπαχ του Φλόριαν Χερστ», το «Τανγκό του σατανά» και το «Η μελαγχολία της αντίστασης» – όλα κυκλοφορούν στην ελληνική γλώσσα από τις εκδόσεις Πόλις.
Η Επιτροπή ανέφερε ότι η βράβευσή του έγινε «για το συναρπαστικό και οραματικό έργο του που, εν μέσω αποκαλυπτικού τρόμου, επαναβεβαιώνει τη δύναμη της τέχνης». Πράγματι, ο Κρασναχορκάι οικοδομεί έναν κόσμο σκοτεινό και στοχαστικό. Τα δε εμβληματικά έργα του «Τανγκό του σατανά» (1985) και «Η μελαγχολία της αντίστασης» (1989) θεωρούνται ορόσημα της σύγχρονης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας: είναι μυθιστορήματα για κοινωνίες που διαλύονται και για την αργή κατάρρευση της ελπίδας. «Το μέλλον δεν έρχεται ποτέ. Υπάρχει μόνο το τώρα». Η φράση αυτή, που συμπυκνώνει την υπαρξιακή φιλοσοφία του, μοιάζει να συνοψίζει και την ίδια του τη θαυμαστή διαδρομή.
Κατά τα άλλα, ο γεννημένος το 1954 στην πόλη Γκιούλα της Ουγγαρίας συγγραφέας έχει διαγράψει εδώ και χρόνια μία λαμπρή πορεία. Έχει επίσης τιμηθεί με το Βραβείο Kossuth, τη σημαντικότερη διάκριση της Ουγγαρίας, ενώ το 2015 τού απονεμήθηκε το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ. Η συνεργασία του με τον Μπέλα Ταρ, έναν από τους σημαντικότερους Ούγγρους σκηνοθέτες, υπήρξε καθοριστική. Ο Ταρ μετέφερε το 1994 στον κινηματογράφο το «Τανγκό του σατανά», ενώ οι περίφημες «Αρμονίες του Βέρκμαϊστερ» (2000) είναι βασισμένες στη «Μελαγχολία της αντίστασης».
Γνωστός όχι μόνο ως «Άρχοντας της Αποκάλυψης», όπως τον περιέγραψε ιδανικά η Σούζαν Σόνταγκ, αλλά και ως ένας γνήσιος απόγονος του Φραντς Κάφκα και του Νικολάι Γκογκόλ, ο Λάσλο Κρασναχορκάι είναι δημοφιλής παρά την απαιτητική γραφή του. Είναι ο κατεξοχήν σύγχρονος συγγραφέας της εσωτερικής σιωπής. Μέσα από τη φθορά, τη σιωπή και την αδυναμία γεννιέται το ερώτημα της ύπαρξης: εκεί δηλαδή όπου η λογοτεχνία δεν προσφέρει μόνο παρηγοριά αλλά και συνείδηση.
Εφημερίδα Απογευματινή
