Μπορεί η ζωγραφική να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο; Μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις; Η νέα εικαστική δουλειά της Σμαρώς Τζενανίδου, που εγκαινιάζεται στις 18 Νοεμβρίου 2025 στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις μέσα από την τέχνη.
Η έκθεση, με τίτλο «Οι Αόρατοι της Γης», επικεντρώνεται σε μια από τις πιο δραματικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής: τη βίαιη μετακίνηση πληθυσμών. Περισσότεροι από 220 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους την τελευταία δεκαετία λόγω κλιματικών φαινομένων, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2050 κάνουν λόγο για πάνω από ένα δισεκατομμύριο. Παρά τη σοβαρότητα του φαινομένου, οι λεγόμενοι κλιματικοί πρόσφυγες παραμένουν «αόρατοι» — χωρίς νομική προστασία ή θεσμική αναγνώριση από τη διεθνή κοινότητα.
Από την «Αθωότητα» στη «Σκέψη» και τη «Μνήμη»
Με τα έργα της νέας αυτής έκθεσης, η Τζενανίδου ολοκληρώνει μια εικαστική τριλογία που ξεκίνησε το 2011 με την Αθωότητα, συνεχίστηκε το 2014 με τη Μνήμη και τώρα κλείνει με τη Σκέψη. Ένας κύκλος ζωής όπου η αθωότητα νοθεύεται, η σκέψη αναμετράται με την πραγματικότητα και η μνήμη κρατά το ίχνος της ανθρώπινης εμπειρίας.
Η ζωγράφος, με μια έντονη χρωματική παλέτα και ιμπρεσιονιστική γραφή, αποτυπώνει την πάλη της απογοήτευσης με την ελπίδα, της καταστροφής με την αναγέννηση, του σκότους με το φως. Η έκθεση συνδιοργανώνεται από τον Δήμο Μοσχάτου – Ταύρου και την ΠΕΔΑ, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, με την υποστήριξη ιδιωτικών χορηγών.
Η Φωνή της Δημιουργού
Όπως σημειώνει η ίδια η Σμαρώ Τζενανίδου:
«Είμαστε όλοι παιδιά της κλιματικής αλλαγής και ζούμε σε έναν πλανήτη που αλλάζει πρόσωπο συνεχώς.
Το νερό — κάποτε πηγή ζωής — είναι σήμερα πολύτιμο αλλά και επικίνδυνο. Ο άνθρωπος της εποχής μας είναι ο περιβαλλοντικός μετανάστης, ο άνθρωπος της κλιματικής αλλαγής».
Κάθε έργο, όπως εξηγεί, ξεκινά από μια πραγματική εικόνα και εξελίσσεται σε έναν κόσμο ανάμεσα στον φόβο και την ελπίδα, δίνοντας χώρο σε διαφορετικές αναγνώσεις και ερμηνείες.
Η Ματιά της Ίριδας Κρητικού
Η αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης Ίρις Κρητικού σημειώνει πως η νέα ενότητα έργων της Τζενανίδου «ανασκάπτει το πλανητικό αποτύπωμα του κατεπείγοντος».
Η ζωγράφος, μέσα από παλλόμενα πεδία ζωγραφικής και συγκίνησης, φέρνει στο φως το βίωμα των κλιματικών προσφύγων — των 200 εκατομμυρίων “Αόρατων της Γης” που παραμένουν ανέστιοι και αόρατοι.
Η Κρητικού βλέπει στα έργα μια δυστοπική αλλά και ελπιδοφόρα αφήγηση: σκοτάδι και φως εναλλάσσονται, ενώ οι πινελιές λειτουργούν ως κραυγές αφύπνισης. Η Τζενανίδου, γράφει, «προσκαλεί τον θεατή να δει, να νιώσει και να φροντίσει», υπενθυμίζοντας ότι η τέχνη μπορεί να γίνει όχημα ανθρωπιάς και συλλογικής ευθύνης.
Η Καλλιτέχνις
Η Σμαρώ Τζενανίδου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και αποφοίτησε από τη Σχολή Καλών Τεχνών Perpignan στη Γαλλία. Έχει πραγματοποιήσει 13 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 26 ομαδικές. Από το 2000 διδάσκει ζωγραφική στο «Εργαστήρι Καλών Τεχνών Τζενανίδου».
Πληροφορίες Έκθεσης
Τίτλος: Οι Αόρατοι της Γης
Καλλιτέχνις: Σμαρώ Τζενανίδου
Χώρος: Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης
Εγκαίνια: Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2025, 19:00–22:00
Διάρκεια: έως Κυριακή 7 Δεκεμβρίου 2025
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά 18:00–22:00
