Η Νταϊάν Κίτον, η μούσα του Γούντι Άλεν, η αντι-σταρ των Όσκαρ, «έφυγε» αθόρυβα από τη ζωή στα 79 της χρόνια. Κι αν ξεχνούσαμε τις ταινίες της, για να τη θυμόμαστε ως σημείο αναφοράς για το στιλ της; Θα βλέπαμε μια γυναίκα που δεν ακολούθησε το κοπάδι, τις τάσεις, τη βιτρίνα, αλλά δημιούργησε τη δική της γλώσσα για να απελευθερώσει τις γυναίκες. Στη μεγάλη οθόνη, σπανιότερα στη μικρή, αλλά σίγουρα στην καθημερινότητα.
Και δεν είναι μόνο η Νταϊάν Κίτον. Βλέπουμε τις γυναίκες στην πολιτική. Τις γυναίκες καριέρας, δηλαδή όλες εμάς. Ένα φόρεμα «μιλάει» διαφορετικά από ένα κοστούμι. Κι αν το κοστούμι μας εγκλωβίζει σε κλισέ και παιχνίδια εξουσίας;
Το σκεφτόμουν βλέποντας το Instagram να γεμίζει φωτογραφίες της Νταϊάν Κίτον, λίγο μετά την προβολή της νέας ταινίας με πρωταγωνίστρια την Τζούλια Ρόμπερτς, δεκαετίες μετά την αποθέωση της ως “Pretty Woman”. Τώρα η διάσημη ηθοποιός υποδύεται μια καθηγήτρια πανεπιστημίου στο «After the Hunt», μια ταινία για το κίνημα #MeToo και τις επιπτώσεις του, φορώντας σακάκια, γιλέκα και παντελόνια με πιέτες.
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν συμπάθησα τις γραβάτες σε γυναίκες. Στην περίπτωση όμως της Νταϊάν Κίτον, η γραβάτα αποτελούσε απλώς ένα αξεσουάρ με επαναστατική διάθεση. Η ίδια αδιαφορούσε για τις εμπορικές συμφωνίες ανάμεσα σε ιστορικούς οίκους και σούπερ σταρ του παγκόσμιου κινηματογράφου.
Δεν είναι τυχαίο πως δεν χρησιμοποίησε ποτέ στιλίστα, είχε ξεκάθαρη αισθητική και γνώριζε ακριβώς πως ήθελε να συνοδεύει στιλιστικά τους ρόλους της. Έτσι δεν έκρυψε ποτέ την προτίμηση της στα κοστούμια, τα γιλέκα, τα ζιβάγκο, τα παλτό με αθλητικά παπούτσια, τα καπέλα, τα γάντια, τις ζώνες, τα γυαλιά. Όλα με συμβολισμούς, όλα με λόγο ύπαρξης. Καπέλο για να καλύπτει τα μαλλιά της, ζιβάγκο για να «ντύνει» τον λαιμό και να καδράρει το πρόσωπο. Σαν μια σκηνοθεσία ολόκληρης της προσωπικότητας της.
Και κάπως έτσι θυμάμαι την Μπιάνκα Τζάγκερ, όταν παντρεύτηκε τον Μικ Τζάγκερ με λευκό κοστούμι Yves Saint Laurent για να γράψει ιστορία. Τη Μάρλεν Ντίτριχ, την Κάθριν Χέμπορν. Η Νταϊάν Κίτον είχε πει πως ήθελε να μοιάσει στη Ράκελ Γουέλς, αλλά προτίμησε να ακολουθήσει τον Κάρι Γκραντ ως πρότυπο, προσαρμόζοντας τη φράση του “τα ρούχα κάνουν τον άντρα” στο δικό της μόττο : “Τα ρούχα κάνουν τη γυναίκα”.
Κι εμείς; Tι μπορούμε να κρατήσουμε από μία ανδρόγυνη γκαρνταρόμπα; Σε μια εποχή όπου αρκετές σταρ προκαλούν για να ξεχωρίσουν, το να αφηγείσαι μια ιστορία, να αγνοήσεις τις «στολές» και το μάρκετινγκ, και να επιβάλεις τη δική σου ανάγνωση, είναι ρίσκο. Με ή χωρίς γραβάτα, είναι γενναίο να ντύνεσαι σύμφωνα με τις δικές σου πεποιθήσεις. Το στιλ δεν είναι πάντα προς πώληση.
Στη νέα ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο, η Τζούλια Ρόμπερτς είναι μια καθηγήτρια του Γέιλ σε κρίση στο ψυχολογικό θρίλερ με τίτλο «After the Hunt». Και τι σχέση μπορεί να έχουν τα ρούχα με τους διαλόγους; Ο κατηγορούμενος Άντριου Γκάρφιλντ μοιάζει να επικεντρώνεται περισσότερο στις πράξεις του, ενώ η κατηγορούμενη (και προσφάτως πρέσβειρα του οίκου Chanel) Ayo Edebiri αποδεικνύει πως τα ρούχα έχουν βαθύτερο νόημα καθώς εκφράζουν τις δυναμικές εξουσίας ανάμεσα στους χαρακτήρες.
H Tζούλια Ρόμπερτς εμπιστεύεται την ενδυματολόγο της, επιλέγει ρούχα σε μπεζ αποχρώσεις, επενδύει στην ήρεμη πολυτέλεια. Από The Row και Celine μέχρι vintage Ralph Lauren. Σακάκια, πουκάμισα, ακαδημαϊκά σύνολα: οι 50 αποχρώσεις του εκρού.
Το σινεμά δεν μιμείται πάντα τη ζωή. Oι περισσότερες ταινίες μένουν στο παρελθόν ή στο παρόν, για να αφηγηθούν μια ιστορία για έναν χαρακτήρα. Η μόδα, αντίθετα, αφορά το μέλλον.
Και πώς θα καταλάβουμε αν προτιμάμε την Νταϊάν Κίτον ως θηλυκό Γούντι Άλεν ή την Τζούλια Ρόμπερτς ως καθηγήτρια πανεπιστημίου; Για να ενισχύσουμε, ακόμη και θεραπευτικά, την καθημερινή μας «στολή»; Για να κατανοήσεις τους ανθρώπους, πρέπει πρώτα να καταλάβεις γιατί ντύνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.
Μετά το κίνημα #MeToo, που κατέστησε τους άνδρες υπεύθυνους για τη σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση των γυναικών, σε μια εποχή έντονων συζητήσεων για την κουλτούρα της ακύρωσης και την κοινωνική δικαιοσύνη, οι αναφορές στη σεξουαλικότητα σπανίζουν. Φωτίζονται κυρίως οι δυναμικές της εξουσίας και η οπτική της.
Ντύνομαι άρα υπάρχω; Όλα έχουν να κάνουν με την ψυχολογία μας. Όταν φοράω ένα ανδρικό κοστούμι με πουκάμισο και μοκασίνια, ο συνομιλητής μου σχηματίζει αμέσως μια εικόνα για το επάγγελμα μου. Με ψηλοτάκουνες γόβες, τα κλισέ αλλάζουν. Η μουσική που ακούς, ο χαρακτήρας σου, πόσο αυστηρή ή άκαμπτη είναι η εικόνα σου, όλα συνδέονται με τη μη λεκτική επικοινωνία.
Όσοι απορρίπτουν τη μόδα ως επιπόλαιη ή «άχρηστη» πτυχή της ζωής, χάνονται στη μετάφραση. Όλοι επιλέγουμε, συνειδητά ή ασυνείδητα, τι θα φορέσουμε και τι θα αγοράσουμε. Η Νταϊάν Κίτον επέλεξε να μιλήσει με τη γλώσσα της. Η Τζούλια Ρόμπερτς, με τη Celine. Εσείς;
Κυριακάτικη Απογευματινή
