Αν ένας ιστορικός του μέλλοντος παρατηρήσει τη μόδα του σήμερα, στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Ιαπωνία, θα μπορεί να καταλάβει τι συμβαίνει και στην πολιτική, στην κοινωνία, στην οικονομία. Ή μήπως όχι;
H μόδα ανέκαθεν αντικατόπτριζε την εποχή της. Ακόμη κι αν δεν κυριαρχούν δικτατορικές τάσεις, όπως ίσχυε στα χρόνια των forties, fifties και sixties, μπορούμε να μάθουμε και να αποκωδικοποιήσουμε τις προτάσεις των δημιουργών στη διεθνή πασαρέλα.
Όσο κι αν κατηγορούμε τη μόδα ότι επαναλαμβάνεται και επιστρέφει εμμονικά στο παρελθόν, υπάρχουν σχεδιαστές που εξελίσσουν κεφάλαια, ιστορίες, πατρόν και στιγμές. Κάπως έτσι, ξαφνικά, διαφορετικά brands, καλλιτεχνικοί διευθυντές και ιστορικοί οίκοι, συντονίστηκαν για τις επιδείξεις της επόμενης σεζόν και έδωσαν έμφαση στη γυναικεία πλάτη.
Και γιατί θα πρέπει να μας απασχολήσει κάτι που δεν αποτέλεσε καν τάση; Γιατί το έχω δει και στο κόκκινο χαλί. Διάσημες σταρ ποζάρουν με ένα συμβατικό μάξι φόρεμα και γυρίζουν την πλάτη τους στους παπαράτσι, αποκαλύπτοντας μια γυμνή πλάτη με ένα κολιέ που καλύπτει την γύμνια και αναδεικνύεται.
Το θέμα είναι πως το πρετ-α-πορτέ, δηλαδή η καθημερινή μόδα που αργά ή γρήγορα θα φτάσει και στις βιτρίνες, επενδύει στο στοιχείο της έκπληξης. Όχι μόνο στα βραδινά ρούχα, αλλά και σε κομμάτια που έχουμε ήδη στη ντουλάπα μας.
Όλα ανάποδα, όλα ανορθόδοξα, άναρχα και απρόβλεπτα. Όπως και η ζωή μας. Αν χρειαστούμε παραδείγματα, μπορούμε να σκηνοθετήσουμε μικρές εικόνες. Στιγμιότυπα. Μοντέλα στην πασαρέλα που αποκάλυψαν τη δημιουργία όταν γύρισαν την πλάτη τους στο κοινό.
Στο σόου του Alaia είδαμε ένα κροκό σακάκι με φερμουάρ τοποθετημένο στο πίσω μέρος του ρούχου. Στον Balenciaga κυριάρχησε ένα λευκό τοπ που συνδυάστηκε με μαύρο παντελόνι, σα να φορέθηκε …λάθος.
Στον οίκο Bottega Veneta ξεχώρισε ένα κόκκινο φόρεμα με δέσιμο στην πλάτη, σαν αυτά που φορούσαμε παιδιά στην παραλία, για να μην λερώσουμε με το παγωτό, και που ο φιόγκος μπερδευόταν στο θερινό σινεμά στην καρέκλα.
Στον Givenchy πρωταγωνίστησε ένα μαύρο σακάκι με μανσέτες και μανικετόκουμπα, δανεικό από την ανδρική γκαρνταρόμπα, με ένα σουτιέν που αποκαλύπτεται, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις.
Την ίδια στιγμή, στον μαραθώνιο της μόδας και στο παιχνίδι του εντυπωσιασμού, ο οίκος Lanvin λάνσαρε ένα μαύρο μάξι φόρεμα που δεν επένδυε στο ντεκολτέ, αλλά στο γυμνό σώμα, όχι προκλητικό, αλλά σαν πίνακας ζωγραφικής.
Στην Max Mara κυριάρχησε μια πιο σπορ εκδοχή, σίγουρα πιο φρέσκια. Την εικόνα από την επίδειξη μόδας του Alexander McQueen δεν θα την δείξουμε γιατί ελπίζουμε να μην δούμε στον δρόμο, στο γραφείο, ή στις διακοπές, μια κοπέλα με κοντό κόκκινο μπουφάν και τζιν με στρινγκ, φορεμένο πολύ χαμηλά, με ανοιχτό φερμουάρ στη μέση του ποδιού, που σχεδιάστηκε να ανοίγει ακριβώς εκεί.
Και η ανατροπή συνεχίζεται. Στον οίκο Schiaparelli οι θεατές της πρώτης σειράς, αγοραστές και υποψήφιες πελάτισσες, θαύμασαν ένα φόρεμα με κόσμημα στην πλάτη, ενώ στο brand Sacai το μοντέλο έκανε μια στροφή για να μην περάσουν απαρατήρητα τα περίτεχνα εξώρραφα με τις λευκές κλωστές στο μαύρο ύφασμα.
Ο πιο ευρηματικός ήταν σίγουρα ο Ιάπωνας Γιόζι Γιαμαμότο, που σκηνοθέτησε ένα σόου για λίγους, με ένα αναγνωρίσιμο μαύρο φόρεμα από τη φιλοσοφία του όλα αυτά τα χρόνια, και τη φωτογραφία του Ιταλού σχεδιαστή μόδας Τζόρτζιο Αρμάνι, που «έφυγε» πρόσφατα από τη ζωή, ως φόρο τιμής. Πώς κάνουν οι έφηβοι στα τι-σερτ; Καμία σχέση. Ένα έργο τέχνης σε κίνηση για όσους είναι παρατηρητικοί και συναισθηματικοί. Ποια γυναίκα δεν θα ήθελε να προσθέσει στη συλλογή της ένα φόρεμα του Γιόζι Γιαμαμότο με κάτι από Αρμάνι;
Η μόδα τελικά μας γυρίζει την πλάτη γιατί θέλει να τραβήξει την προσοχή μας με διαφορετικό τρόπο, να επιχειρήσει μια νέα αφήγηση. Οι «στολές» τύπου-«κουκούλι» του οίκου Alaïa, αν και στην αρχή φαίνονταν να περιορίζουν τα χέρια των μοντέλων, αποκάλυψαν εντελώς ανοιχτές πλάτες όταν γύρισαν, με το κομμένο ύφασμα να εστιάζει στη ζώνη των τζιν που φορούσαν από κάτω.
Οι δημιουργίες Balenciaga φαινόταν εξίσου αυστηρές, μέχρι να κάνουν τα μοντέλα μια στροφή 180 μοιρών, για την απόλυτη ανατροπή. Αρκετές συλλογές για την άνοιξη του 2026 έδωσαν έμφαση στην εντύπωση που προκαλούν τα ρούχα κατά την έξοδο, μια παραγνωρισμένη πτυχή της μόδας που επιστρέφει στο προσκήνιο κάθε τόσο.
Κάπου διάβασα ότι ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Max Mara, Ίαν Γκρίφιθς είπε πως «η πλάτη είναι πάντα σημαντική, και παραμένει έτσι από τότε που ξεκίνησα στη Max Mara». Αποδίδει μάλιστα την ιδέα σε μία μοδίστρα στο ατελιέ: «Μου είπε ότι αν ένας σχεδιαστής ασχολείται μόνο με το μπροστινό μέρος ενός σχεδίου και όχι με την πλάτη, θα πρέπει να πληρώνεται μόνο το μισό». Μην ανησυχείτε, όλοι οι σχεδιαστές μόδας ανέκαθεν εισπράττουν ολόκληρο το μισθό τους. Με μπόνους το ξενύχτι, την αγωνία για το χειροκρότημα. Και τις πωλήσεις. Να βάλουμε όλοι πλάτη;
Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
