Το πλαστικό είναι παντού στην καθημερινότητά μας. Και πολλά από αυτά που χρησιμοποιούμε, όπως σανίδες κοπής, ρούχα και σφουγγάρια καθαρισμού μπορεί να μας εκθέσουν σε μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια πλάτους μικρομέτρου, που ονομάζονται μικροπλαστικά. Τώρα, στη λίστα θα μπορούσε να προστεθεί και η τσίχλα. Σε μια πιλοτική μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η τσίχλα μπορεί να απελευθερώσει εκατοντάδες έως χιλιάδες μικροπλαστικά ανά κομμάτι στο σάλιο και ενδεχομένως να γίνει κατάποση. Οι ερευνητές παρουσιάζουν τα αποτελέσματά τους στην εαρινή συνάντηση της Αμερικανικής Χημικής Εταιρείας (ACS).
«Στόχος μας δεν είναι να ειδοποιήσουμε κανέναν», λέει ο Sanjay Mohanty, ο κύριος ερευνητής του έργου και καθηγητής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες (UCLA). «Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν εάν τα μικροπλαστικά είναι επικίνδυνα για εμάς ή όχι. Δεν υπάρχουν δοκιμές σε ανθρώπους. Αλλά ξέρουμε ότι εκτιθέμεθα σε πλαστικά στην καθημερινή ζωή, και αυτό θέλαμε να εξετάσουμε εδώ». Μελέτες σε ζώα και μελέτες με ανθρώπινα κύτταρα δείχνουν ότι τα μικροπλαστικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβη, επομένως, όσο περιμένουμε πιο οριστικές απαντήσεις από την επιστημονική κοινότητα, τα άτομα μπορούν να λάβουν μέτρα για να μειώσουν την έκθεσή τους στα μικροπλαστικά.
Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν δεκάδες χιλιάδες μικροπλαστικά (πλάτους μεταξύ 1 μικρομέτρου και 5 χιλιοστών) κάθε χρόνο μέσω τροφίμων, ποτών, πλαστικών συσκευασιών, επικαλύψεων και διεργασιών παραγωγής ή κατασκευής. Ωστόσο, η τσίχλα ως πιθανή πηγή μικροπλαστικών δεν έχει μελετηθεί ευρέως, παρά την παγκόσμια δημοτικότητα της καραμέλας. Έτσι, ο Mohanty και μια μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο εργαστήριό του, η Lisa Lowe, θέλησαν να προσδιορίσουν πόσα μικροπλαστικά θα μπορούσε να καταπιεί ένα άτομο με το μάσημα φυσικών και συνθετικών τσιχλών.
Οι τσίχλες παρασκευάζονται από λαστιχένια βάση, γλυκαντικό, αρώματα και άλλα συστατικά. Τα φυσικά προϊόντα τσίχλας χρησιμοποιούν ένα πολυμερές φυτικής προέλευσης, όπως τσιχλάκι ή άλλο χυμό δέντρων, για να επιτύχουν τη σωστή μάσηση, ενώ άλλα προϊόντα χρησιμοποιούν βάσεις συνθετικού καουτσούκ από πολυμερή με βάση το πετρέλαιο.
Ο ανθρώπινος παράγοντας
«Η αρχική μας υπόθεση ήταν ότι τα συνθετικά κόμμεα θα είχαν πολύ περισσότερα μικροπλαστικά επειδή η βάση είναι ένα είδος πλαστικού», λέει ο Lowe, ο οποίος ξεκίνησε το έργο ως προπτυχιακός ασκούμενος στο UCLA και παρουσιαστής αυτής της έρευνας.
Οι ερευνητές εξέτασαν πέντε μάρκες συνθετικής τσίχλας και πέντε μάρκες φυσικής τσίχλας, όλα διαθέσιμα στο εμπόριο. Ο Mohanty λέει ότι ήθελαν να μειώσουν τον ανθρώπινο παράγοντα των ποικίλων μοτίβων μάσησης και του σάλιου, έτσι ώστε να μασούσαν επτά κομμάτια από κάθε μάρκα, όλα από ένα άτομο. Στο εργαστήριο, το άτομο μασούσε το κομμάτι της τσίχλας 4 λεπτά, παράγοντας δείγματα σάλιου κάθε 30 δευτερόλεπτα, και στη συνέχεια γινόταν ένα τελευταίο ξέπλυμα στόματος με καθαρό νερό, τα οποία συνδυάστηκαν σε ένα μόνο δείγμα.
Σε ένα άλλο πείραμα, δείγματα σάλιου συλλέχθηκαν περιοδικά για 20 λεπτά για να εξεταστεί ο ρυθμός απελευθέρωσης μικροπλαστικών από κάθε κομμάτι τσίχλας. Στη συνέχεια, οι ερευνητές μέτρησαν τον αριθμό των μικροπλαστικών που υπάρχουν σε κάθε δείγμα σάλιου. Τα πλαστικά σωματίδια είτε χρωματίστηκαν με κόκκινο χρώμα και μετρήθηκαν σε μικροσκόπιο είτε αναλύθηκαν με φασματοσκοπία υπέρυθρης μετατροπής Fourier, η οποία παρείχε επίσης τη σύνθεση του πολυμερούς.
Ο Lowe μέτρησε κατά μέσο όρο 100 μικροπλαστικά που απελευθερώθηκαν ανά γραμμάριο τσίχλας, αν και ορισμένα μεμονωμένα κομμάτια τσίχλας απελευθέρωσαν έως και 600 μικροπλαστικά ανά γραμμάριο. Ένα τυπικό κομμάτι τσίχλας ζυγίζει μεταξύ 2 και 6 γραμμαρίων, που σημαίνει ότι ένα μεγάλο κομμάτι τσίχλας θα μπορούσε να απελευθερώσει έως και 3.000 πλαστικά σωματίδια.
Εάν ο μέσος άνθρωπος μασάει 160 έως 180 μικρά ραβδιά τσίχλας τον χρόνο, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στην κατάποση περίπου 30.000 μικροπλαστικών. Εάν ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει δεκάδες χιλιάδες μικροπλαστικά ετησίως, η μάσηση τσίχλας θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά την ποσότητα που καταναλώνεται.
«Περιέργως, τόσο οι συνθετικές όσο και οι φυσικές τσίχλες είχαν παρόμοιες ποσότητες μικροπλαστικών που απελευθερώθηκαν όταν τις μασούσαμε», λέει ο Lowe. Και περιείχαν επίσης τα ίδια πολυμερή: πολυολεφίνες, τερεφθαλικά πολυαιθυλένια, πολυακρυλαμίδια και πολυστυρένια. Τα πιο άφθονα πολυμερή και για τους δύο τύπους στα κόμμεα ήταν οι πολυολεφίνες, μια ομάδα πλαστικών που περιλαμβάνει το πολυαιθυλένιο και το πολυπροπυλένιο.
Οι δοκιμές
Τα περισσότερα από τα μικροπλαστικά αποκολλήθηκαν από την τσίχλα μέσα στα πρώτα 2 λεπτά της μάσησης. Αλλά ο Mohanty λέει ότι δεν απελευθερώθηκαν λόγω των ενζύμων στο σάλιο που τα διασπούν. Μάλλον, η πράξη της μάσησης είναι αρκετά λειαντική για να κάνει τα κομμάτια να ξεφλουδίζουν. Και μετά από 8 λεπτά μάσησης, το 94% των πλαστικών σωματιδίων που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των δοκιμών είχε απελευθερωθεί. Ως εκ τούτου, ο Lowe προτείνει ότι εάν οι άνθρωποι θέλουν να μειώσουν την πιθανή έκθεσή τους σε μικροπλαστικά από τσίχλα, μασούν ένα κομμάτι περισσότερο αντί να σκάσουν σε ένα νέο.
Η μελέτη περιορίστηκε στον εντοπισμό μικροπλαστικών πλάτους 20 μικρομέτρων ή μεγαλύτερου λόγω των οργάνων και των τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν. Είναι πιθανό, λέει ο Mohanty, να μην ανιχνεύθηκαν μικρότερα πλαστικά σωματίδια στο σάλιο και ότι απαιτείται πρόσθετη έρευνα για την αξιολόγηση της πιθανής απελευθέρωσης πλαστικών σε μέγεθος νάνο από τις τσίχλες.
«Το πλαστικό που απελευθερώνεται στο σάλιο είναι ένα μικρό κλάσμα του πλαστικού που βρίσκεται στα ούλα», καταλήγει ο Mohanty. «Προσοχή στο περιβάλλον και μην το πετάτε μόνο έξω, ή να το κολλάτε σε έναν τοίχο από τσίχλα». Εάν η χρησιμοποιημένη τσίχλα δεν πεταχτεί σωστά, είναι άλλη μια πηγή πλαστικής ρύπανσης για το περιβάλλον.
Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το UCLA και το πρόγραμμα μεγιστοποίησης της πρόσβασης στην ερευνητική σταδιοδρομία του Πανεπιστημίου της Χαβάης, το οποίο χρηματοδοτείται από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας και το Συμβούλιο Προστασίας της Καλιφόρνια.
Η πειραματική προσέγγιση της μελέτης εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Εσωτερικής Αναθεώρησης του UCLA.
Πηγή: ScienceDaily, 25 Μαρτίου 2025 | Έρευνα: Αμερικανική Χημική Εταιρεία (ACS).
