Η τροπική ομορφιά των νησιών Phi Phi της Ταϊλάνδης δεν είναι το είδος του μέρους από όπου ξεκινούν τα περισσότερα ταξίδια για διδακτορικό. Για τη Σάρα Σατζέντι, ωστόσο, δεν ήταν οι ίδιες οι παραλίες, αλλά αυτό που βρισκόταν από κάτω τους που την ώθησε να εγκαταλείψει μια καριέρα στις επιχειρήσεις και να ακολουθήσει ακαδημαϊκή έρευνα.
«Στέκομαι εκεί και κοιτάζω αυτή την υπέροχη θέα στη Θάλασσα Ανταμάν. Και μετά κοίταξα κάτω και κάτω από τα πόδια μου υπήρχαν όλα αυτά τα κομμάτια πλαστικού, τα περισσότερα από αυτά ήταν μπουκάλια νερού», λέει.
«Πάντα είχα πάθος για τη μείωση των αποβλήτων, αλλά συνειδητοποίησα ότι αυτό ήταν ένα πρόβλημα με την κατανάλωση».
Η Σατζέντι, πτυχιούχος του 1991, αποφάσισε να επιστρέψει στην Concordia για να ακολουθήσει διδακτορικό με εξειδίκευση στα πλαστικά απόβλητα. Ως συνιδρύτρια της ERA Environmental Management Solutions, ενός κορυφαίου παρόχου λογισμικού για το περιβάλλον, την υγεία και την ασφάλεια, έφερε μαζί της δεκαετίες εμπειρίας για να συμπληρώσει τις σπουδές της.
Δεν έχουν μελετηθεί
Η τελευταία εργασία της, που δημοσιεύτηκε στο «Journal of Hazardous Materials», εξετάζει την επιστήμη γύρω από τους κινδύνους για την υγεία που ενέχουν τα πλαστικά μπουκάλια νερού μιας χρήσης. Είναι σοβαροί, λέει, και δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.
Η Σάρα Σατζέντι συνεχίζει: «Να πίνουμε νερό από πλαστικά μπουκάλια είναι καλό σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά δεν είναι κάτι που πρέπει να χρησιμοποιείται στην καθημερινή ζωή».
Στην ανάλυσή της σε περισσότερες από 140 επιστημονικές εργασίες η Σατζέντι αναφέρει ότι οι άνθρωποι καταναλώνουν περίπου 39.000 έως 52.000 μικροπλαστικά σωματίδια κάθε χρόνο. Για όσους βασίζονται σε εμφιαλωμένο νερό, ο αριθμός αυτός αυξάνεται ακόμη περισσότερο – περίπου 90.000 επιπλέον σωματίδια σε σύγκριση με τα άτομα που πίνουν κυρίως νερό βρύσης.
Αυτά τα σωματίδια είναι αόρατα στο μάτι. Τα μικροπλαστικά κυμαίνονται σε μέγεθος από ένα μικρό (ένα χιλιοστό του χιλιοστού) έως πέντε χιλιοστά, ενώ τα νανοπλαστικά είναι μικρότερα από ένα μικρό. Απελευθερώνονται καθώς τα πλαστικά μπουκάλια κατασκευάζονται, αποθηκεύονται, μεταφέρονται και σταδιακά αποικοδομούνται.
Επειδή πολλά μπουκάλια είναι κατασκευασμένα από πλαστικό χαμηλής ποιότητας, αποβάλλουν σωματίδια κάθε φορά που τα χειριζόμαστε ή τα εκθέτουμε στο ηλιακό φως και σε αλλαγές θερμοκρασίας. Σε αντίθεση με τα πλαστικά που διασχίζουν την τροφική αλυσίδα πριν εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα, αυτά καταναλώνονται απευθείας από το ίδιο το δοχείο.
Στο αίμα
Σύμφωνα με τη Σατζέντι, οι κίνδυνοι για την υγεία είναι σημαντικοί. Μόλις εισέλθουν στο σώμα, αυτά τα μικρά πλαστικά μπορούν να περάσουν μέσα από βιολογικά εμπόδια, να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος και να φτάσουν σε μεγάλα όργανα. Η παρουσία τους μπορεί να συμβάλει σε χρόνια φλεγμονή, κυτταρικό οξειδωτικό στρες, ορμονικές διαταραχές, αναπαραγωγικά προβλήματα, νευρολογικές βλάβες και ορισμένους καρκίνους.
Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις τους δεν είναι πλήρως κατανοητές, κυρίως λόγω περιορισμένων δοκιμών και απουσίας τυποποιημένων τρόπων μέτρησης και παρακολούθησής τους. Η Σατζέντι περιγράφει επίσης το εύρος των διαθέσιμων μεθόδων για την ανίχνευση νανοπλαστικών και μικροπλαστικών, καθεμία με πλεονεκτήματα και περιορισμούς. Ορισμένες προσεγγίσεις μπορούν να εντοπίσουν σωματίδια σε εξαιρετικά μικρές κλίμακες, αλλά δεν μπορούν να αποκαλύψουν τη χημική σύνθεσή τους. Άλλες προσδιορίζουν τη σύνθεση του υλικού, αλλά παραβλέπουν τα πιο μικροσκοπικά πλαστικά. Τα πιο εξελιγμένα και αξιόπιστα εργαλεία είναι συχνά απαγορευτικά ακριβά και δεν είναι ευρέως προσβάσιμα.
Περιορισμός
Η Σάρα Σατζέντι είναι ενθαρρυμένη από τη νομοθετική δράση που έχει υιοθετηθεί από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο με στόχο τον περιορισμό των πλαστικών αποβλήτων. Ωστόσο, σημειώνει πως οι πιο συνηθισμένοι στόχοι είναι οι πλαστικές σακούλες μιας χρήσης, τα καλαμάκια και οι συσκευασίες. Πολύ λίγες ασχολούνται με το πιεστικό ζήτημα των μπουκαλιών νερού μιας χρήσης.
«Η εκπαίδευση είναι η πιο σημαντική ενέργεια που μπορούμε να αναλάβουμε», λέει. «Να πίνουμε νερό από πλαστικά μπουκάλια είναι καλό σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αλλά δεν είναι κάτι που πρέπει να χρησιμοποιείται στην καθημερινή ζωή. Οι άνθρωποι πρέπει να καταλάβουν ότι το πρόβλημα δεν είναι η οξεία τοξικότητα – είναι η χρόνια τοξικότητα».
Πηγή: «Αποκάλυψη των κρυφών χρόνιων κινδύνων για την υγεία από νανο- και μικροπλαστικά σε πλαστικά μπουκάλια νερού μιας χρήσης: Μια ανασκόπηση» από τους Sarah Sajedi, Chunjiang An και Zhi Chen, «Journal of Hazardous Materials»
