Πώς είναι να είσαι προπονητής στο πρωτάθληµα του Παναµά; Να υπάρχει µουσική, τραγούδι και τύµπανα από το πρώτο µέχρι το τελευταίο λεπτό κάθε παιχνιδιού; Να γίνεται προσευχή πριν από κάθε προπόνηση και αγώνα; Ο Νίκος Ισσαρης άφησε την Ελλάδα για να δοκιµάσει την τύχη του σε ένα πρωτάθληµα άγνωστο για πολλούς στον ποδοσφαιρικό χάρτη. Κι όµως, όπως ο ίδιος δηλώνει χαρακτηριστικά στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή», είναι µια εµπειρία ζωής. «Ηδη εδώ µε φωνάζουν “El Griego”», τονίζει. Από τη Χαλκίδα -τον τόπο όπου µεγάλωσε- και τα ελληνικά γήπεδα στο πλευρό του Λεωνίδα Βόκολου, στην
άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Ο πρώτος Ελληνας προπονητής που εργάζεται πρώτη φορά ως head coach σε οµάδα της Κεντρικής και Νότιας Αµερικής. Συγκεκριµένα στην Ερέρα, που αγωνίζεται στην κορυφαία κατηγορία. Πώς είναι λοιπόν δοµηµένη η λίγκα, οι ρυθµοί της ζωής, η καθηµερινότητα βάσει κουλτούρας και αν θα υπήρχε ποτέ περίπτωση να δούµε Ελληνα ποδοσφαιριστή να παίζει στο πρωτάθληµα του Παναµά…
Πώς είναι να είστε προπονητής στο πρωτάθληµα του Παναµά;
Ενα πρωτάθληµα το οποίο δεν είναι γνωστό στο ευρύτερο κοινό. Είναι ένα πρωτάθληµα που εξελίσσεται γρήγορα, όπως και η ίδια η χώρα. Εχει ταχύτητα, ένταση και πολύ ταλέντο. Μπορείς να δεις ποδοσφαιριστές υψηλού επιπέδου, αλλά και άλλους που χρειάζονται ακόµη δουλειά και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό σε ένα πρωτάθληµα που βρίσκεται σε φάση ανάπτυξης. Το επίπεδο της εθνικής οµάδας του Παναµά είναι η καλύτερη απόδειξη: συµµετέχει σε Παγκόσµια Κύπελλα, παίρνει αποτελέσµατα απέναντι σε χώρες όπως το Μεξικό ή οι Ηνωµένες Πολιτείες. Υπάρχει δυναµική και προοπτική. Ειλικρινά, υπάρχουν πράγµατα εδώ που θα τα ζήλευα και στην Ελλάδα. Από τον σεβασµό που έχει ο παίκτης στον προπονητή, µέχρι την υποστήριξη της Οµοσπονδίας και τη διάθεση των ανθρώπων να βοηθήσουν το ποδόσφαιρο να πάει µπρoστά.
Πώς προέκυψε να αναλάβετε οµάδα στον Παναµά;
Είδα την αγγελία, έκανα την αίτηση και πέρασα από διαδικασία επιλογής ανάµεσα σε αρκετούς υποψήφιους. Με ενηµέρωσαν ότι ήµουν στη shortlist µαζί µε έναν Ιταλό, έναν Γερµανό, έναν Αµερικανό και έναν προπονητή από την Κολοµβία. Ακολούθησε µια δεύτερη συνέντευξη µέσω βιντεοκλήσης και τελικά επιλέχθηκα. Νιώθω πραγµατικά υπερήφανος γι’ αυτό. Και εννοείται πως όλα αυτά έγιναν στα ισπανικά, κάτι που έκανε τη διαδικασία ακόµη πιο απαιτητική.
Ποια στοιχεία είναι αυτά που κάνουν το πρωτάθληµα του Παναµά να ξεχωρίζει; Πώς είναι δοµηµένη η λίγκα, αν σας έκανε κάποια έκπληξη η οργάνωσή της και πώς είναι ηλικιακά η κάθε οµάδα; Επίσης, οι µισθοί πού κυµαίνονται;
Το πρωτάθληµα του Παναµά ακολουθεί το µοντέλο Apertura και Clausura, δηλαδή δύο ξεχωριστές διοργανώσεις µέσα στην ίδια σεζόν – κάτι συνηθισµένο στη Λατινική Αµερική. Οι οµάδες χωρίζονται σε δύο οµίλους και στο τέλος κάθε φάσης ακολουθούν playoff και τελικός. Επίσης, υπάρχει και η «liguilla», µία επιπλέον ευκαιρία πρόκρισης για οµάδες που δεν πέρασαν απ’ ευθείας στα τελικά. Ενα στοιχείο που ξεχωρίζει είναι ότι κάθε οµάδα της πρώτης κατηγορίας διαθέτει υποχρεωτικά και Β’ οµάδα, η οποία αγωνίζεται στην κατηγορία LPF Prom. Ηλικιακά, το πρωτάθληµα έχει έντονα νεανικό χαρακτήρα. Πολλές οµάδες βασίζονται σε παίκτες 18-23 ετών, ειδικά στην επαρχία. Υπάρχουν βέβαια και πιο έµπειροι ποδοσφαιριστές. Η Οµοσπονδία δείχνει ξεκάθαρα ότι θέλει να αναπτύξει το ποδόσφαιρο µε σχέδιο και όραµα για το µέλλον. Οι µισθοί διαφέρουν, κυµαίνονται από πολύ χαµηλά µέχρι αξιοπρεπή όρια, ανάλογα µε το κλαµπ και τον ρόλο.
Πώς είναι η ζωή στον Παναµά; Ποιες οι ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στην καθηµερινότητα;
Η ζωή στον Παναµά είναι πολύ διαφορετική από την Ελλάδα. Ο καιρός είναι σταθερά ζεστός και υγρός. Η χώρα έχει πολύ πράσινο, κάτι που προσωπικά µου αρέσει. Νιώθω ήδη σαν στο σπίτι µου, και αυτό οφείλεται ξεκάθαρα στην κουλτούρα των ανθρώπων εδώ. Είναι ανοιχτοί, ζεστοί και πρόθυµοι να βοηθήσουν, και πιο εύκολη και όµορφη. Το φαγητό έχει µικρές διαφορές µε το δικό µας. Μέχρι στιγµής, το µόνο αρνητικό που έχω εντοπίσει είναι ότι κάποια προϊόντα είναι αρκετά ακριβά σε σχέση µε τον βασικό µισθό της χώρας. Οι ρυθµοί ζωής είναι πιο χαλαροί και αυτό προσωπικά µου αρέσει.
Τι διαφορές υπάρχουν µε την Ελλάδα και τα ευρωπαϊκά πρωταθλήµατα και πόσο ασχολούνται τα αθλητικά µέσα του Παναµά µε το πρωτάθληµα; Το ζουν τόσο έντονα όπως και στην Ελλάδα;
Αυτό που µου έκανε πολύ µεγάλη εντύπωση είναι το πόσο πολύ ασχολούνται τα µέσα µε το πρωτάθληµα. Πραγµατικά, υπάρχει τεράστια κάλυψη, διαρκής προβολή και πολλή διαφήµιση γύρω από το προϊόν. Τα παιχνίδια µεταδίδονται και δωρεάν στο YouTube, γιατί ο στόχος είναι να το µάθει ο κόσµος, να ανοίξει το άθληµα. Το βασικότερο για µένα είναι ότι υπάρχει πραγµατικό ενδιαφέρον για όλες τις οµάδες, όχι µόνο για τις «µεγάλες». Αυτό είναι κάτι που στην Ελλάδα, µε λύπη το λέω, δεν το βλέπουµε πάντα. Εδώ, ακόµα και η πιο µικρή οµάδα αντιµετωπίζεται επικοινωνιακά όπως µια µεγάλη στην Ευρώπη. Και αυτό δείχνει σεβασµό προς το ίδιο το
πρωτάθληµα.
Οι οπαδοί πώς ζουν τα µατς, ιδιαίτερα τα ντέρµπι; Γενικότερα, πόσοι φίλαθλοι πηγαίνουν στο γήπεδο; Υπάρχει µεγάλη προσέλευση;
Εδώ το ποδόσφαιρο, µαζί µε το µπέιζµπολ, είναι ό,τι πιο δυνατό υπάρχει σε επίπεδο αθλητισµού. Ο κόσµος αγαπά πραγµατικά την οµάδα του και ζει το κάθε παιχνίδι σαν γιορτή. Από το πρώτο λεπτό µέχρι το τελευταίο υπάρχει µουσική, τραγούδι, τύµπανα, ακόµα κι αν χάνουν. Ειδικά στα ντέρµπι, η ατµόσφαιρα είναι µοναδική. ∆εν έχει αυτή την ένταση που έχουµε συνηθίσει στην Ευρώπη, αλλά έχει ψυχή. Είναι µια αληθινή εµπειρία. Η προσέλευση εξαρτάται από την πόλη και το µατς, αλλά στα µεγάλα παιχνίδια γεµίζουν οι εξέδρες.
Ελληνας προπονητής στον Παναµά. Κάτι εντελώς σπάνιο. Τι θα λέγατε για τη µέχρι τώρα εµπειρία σας;
Είναι εµπειρία ζωής. Ηδη εδώ µε φωνάζουν «El Griego», κάτι που µε κάνει να χαµογελάω. Είναι σπάνιο, ναι, αλλά νιώθω ότι τελικά είναι πιο παράξενο για εµάς παρά για εκείνους. Με έχουν δεχτεί πολύ καλά και νιώθω ότι αυτή η εµπειρία θα µε βοηθήσει να εξελιχθώ σε πολλά επίπεδα, όχι µόνο ως προπονητής αλλά και ως άνθρωπος.
Ποια είναι η σχέση της χώρας µε την Ελλάδα; Τι άποψη έχουν οι ντόπιοι για τη χώρα µας, το ταλέντο, τους παίκτες και τους προπονητές µας;
Θα έλεγα ότι δεν γνωρίζουν πολλά. Αλλά για να είµαι ειλικρινής, όλες µου οι συζητήσεις εδώ περιστρέφονται γύρω από τον Παναµά. Πολλές φορές, όταν έρχονται σε εµάς προπονητές από άλλες χώρες και αρχίζουν να µιλούν για το πώς είναι τα πράγµατα εκεί, έχω βρεθεί σε θέση που νιώθω λίγο άβολα. ∆εν ήρθα εδώ για να µιλήσω για την Ελλάδα, ήρθα για να µάθω και να συµβάλω όσο µπορώ στο ποδόσφαιρο του Παναµά. Εµείς είµαστε οι «ξένοι» σε αυτόν τον τόπο, µε τις δικές του ιδιαιτερότητες, και αυτό απαιτεί σεβασµό.
Τι είναι αυτό που σας έχει κάνει µεγαλύτερη εντύπωση µέχρι στιγµής στον Παναµά;
Στο ποδόσφαιρο µε έχει εντυπωσιάσει η θετική ενέργεια και διάθεση των ανθρώπων. Η προσευχή πριν από την προπόνηση, πριν από το παιχνίδι, πριν από το φαγητό. Είναι ιεροτελεστία! Υπάρχει χαµηλό προφίλ, σεβασµός, και µια ψυχική δύναµη, αντοχή θα έλεγα απέναντι στις δύσκολες στιγµές. Αλλά αυτό που µε έχει αγγίξει περισσότερο είναι η φιλοξενία, η θετική ενέργεια και το χαµόγελο των ανθρώπων. Μπορεί να µη σε ξέρουν, αλλά θα σου πουν «καληµέρα», «καλησπέρα», «γεια σας». Είναι αυθεντικοί, ζεστοί και ευγενικοί. Και αυτό, όσο απλό κι αν φαίνεται, είναι κάτι που εµείς έχουµε αρχίσει να το χάνουµε.
Ολες αυτές οι παραστάσεις, ως head coach σ’ ένα τόσο ιδιαίτερο πρωτάθληµα, τι νιώθετε ότι σας δίνουν και αν θα σας βοηθήσουν ενόψει της προπονητικής σας καριέρας;
∆εν ήρθα εδώ για να «περάσω» απλώς. Ηρθα για να ζήσω, να µάθω, να αφοµοιώσω. Αυτή η εµπειρία δίνει στον εαυτό µου δύναµη και πίστη. Με βάζει σε καταστάσεις που πρέπει να σταθείς, να εµπνεύσεις, να προσαρµοστείς. Μαθαίνω να διαχειρίζοµαι ανθρώπους, κουλτούρες, αντιλήψεις, όχι θεωρητικά, στην πράξη. Κάθε µέρα. Εχω ξεκινήσει από ένα µικρό χωριό της Βοιωτίας, και ό,τι έχω καταφέρει µέχρι σήµερα είναι αποτέλεσµα σκληρής δουλειάς και θυσιών. Τίποτα δεν µου χαρίστηκε. Εργάζοµαι ως προπονητής από τα 23 µου, σχεδόν 19 χρόνια στο ποδόσφαιρο. ∆εν είµαι απλώς έτοιµος, είµαι διψασµένος. Θέλω να πάρω ό,τι καλύτερο µπορώ από αυτή τη διαδροµή και να το κάνω εργαλείο για το µέλλον. ∆εν µε ενδιαφέρει µόνο το επόµενο βήµα, µε ενδιαφέρει η πορεία. Εχω όραµα, έχω στόχους και κυρίως έχω όνειρα.
Θεωρείτε ότι θα υπήρχε ποτέ περίπτωση να αγωνιστεί Ελληνας ποδοσφαιριστής στο πρωτάθληµα του Παναµά;
Ναι, υπάρχει περίπτωση να δούµε Ελληνα ποδοσφαιριστή εδώ και ελπίζω να γίνει σύντοµα. Το πρωτάθληµα του Παναµά έχει δυναµική και µπορεί να προσφέρει εµπειρίες σε κάποιον ο οποίος έχει διάθεση και ανοιχτό µυαλό. Επίσης, ήδη υπάρχει ακόµη ένας Ελληνας στο επιτελείο: είναι ο ∆ηµήτρης Νταµάκας, επικεφαλής του τµήµατος ανάλυσης στην οµάδα. Ενας πολύ ικανός αναλυτής, µε γνώσεις και εργατικότητα, που ήδη έχουν εντυπωσιάσει τους ανθρώπους εδώ. Είµαι πολύ χαρούµενος που δουλεύουµε µαζί.
Συνέντευξη στη ΣΟΦΙΑ ΚΑΡΑΚΑΣΙ∆Η
Κυριακάτικη Απογευματινή
