Για τον σημαντικό ρόλο του ψυχιάτρου στα νοσοκομεία που κάνουν μεταμοσχεύσεις και για την υποστήριξη που προσφέρει τόσο στον λήπτη όσο και στην οικογένεια μιλάει στην «Απογευματινή» ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής στο ΕΚΠΑ, Κωνσταντίνος Κοντοάγγελος. Αφού επισημαίνει ότι η διάδοση των μεταμοσχεύσεων πλέον οφείλεται όχι μόνο στην επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο αλλά κυρίως στην ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή των κοινωνικών φορέων και του καθενός μας χωριστά, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η δωρεά οργάνων είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα, ότι η ζωή συνεχίζεται». Επίσης, σημειώνει ότι η Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια παρουσιάζει μια διαδοχική αύξηση στη δωρεά οργάνων.
Στη χώρα μας γίνεται μια ουσιαστική προσπάθεια ώστε η δωρεά οργάνων να γίνει συνείδηση στην κοινωνία. Εκτιμάτε ότι έχει ξεκινήσει μία νέα εποχή για τις μεταμοσχεύσεις στην Ελλάδα;
Η μεταμόσχευση οργάνων έχει καθιερωθεί πλέον, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ως η κύρια θεραπευτική μέθοδος αντιμετώπισης απειλητικών της ζωής νοσημάτων, παρέχοντας τη δυνατότητα υποκατάστασης της νεφρικής, ηπατικής, καρδιακής και αναπνευστικής λειτουργίας. Η ευρεία εφαρμογή μεταμοσχεύσεων των νεφρών, του ήπατος, του παγκρέατος, της καρδίας, του μυελού των οστών, του κερατοειδούς και άλλων οργάνων προσφέρει τη δυνατότητα επιβίωσης ή βελτίωσης της ποιότητας ζωής στους ασθενείς που επωφελούνται από αυτές. Η δωρεά οργάνων είναι το πιο αισιόδοξο μήνυμα, ότι η ζωή συνεχίζεται. Η ανάπτυξη και η διάδοση των μεταμοσχεύσεων δεν εξαρτώνται μόνο από την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο αλλά κυρίως από την ευαισθητοποίηση και τη συμμετοχή των κοινωνικών φορέων και του καθενός μας χωριστά. Η Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια παρουσιάζει μια διαδοχική αύξηση στη δωρεά οργάνων.
Ως επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής προσφέρετε ψυχιατρικές υπηρεσίες στα νοσοκομεία που κάνουν μεταμοσχεύσεις. Μπορείτε να περιγράψετε την αναγκαιότητα της ψυχολογικής υποστήριξης στους λήπτες, τους συγγενείς τους και τους συγγενείς των δοτών;
Η αναγκαιότητα της ψυχολογικής υποστήριξης και της ψυχιατρικής παρακολούθησης προκύπτει από την ευαλωτότητα των ανθρώπων κατά την προεγχειρητική και μετεγχειρητική περίοδο, όπου παρουσιάζεται συμπτωματολογία άγχους και κατάθλιψης σε συχνότητα 25%-50%. Η σχέση μεταξύ μεταμόσχευσης και οικογένειας αναφέρεται στην οικογενειακή υποστήριξη του λήπτη, στην ενσωμάτωσή του στην κοινωνική ζωή μετά την επέμβαση και στην οικογενειακή στήριξη του δότη (όπως συμβαίνει στην περίπτωση της δωρεάς από ζώντα δότη παραδείγματος χάρη νεφρού). Η μεταμόσχευση απαιτεί τη στήριξη και τη συνεργασία της οικογένειας του δότη και του λήπτη ώστε να διασφαλιστούν η ομαλή διαδικασία της δωρεάς, η σωστή αποκατάσταση του ασθενούς και η ψυχολογική ενδυνάμωση όλων των εμπλεκομένων.
Για όλους αυτούς τους λόγους είναι ιδιαίτερα σημαντικό τα κέντρα μεταμοσχεύσεων να διαθέτουν ολοκληρωμένες δομές ψυχιατρικής και ψυχολογικής υποστήριξης. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται όχι μόνο η καλύτερη προσαρμογή στην πορεία του ασθενούς αλλά και η συνολική ευημερία των οικογενειών που συμμετέχουν στη διαδικασία της δωρεάς και της λήψης οργάνων.
Πώς συνεργάζεται ένας ψυχίατρος με την υπόλοιπη μεταμοσχευτική ομάδα;
Ο ψυχίατρος παίζει έναν κρίσιμο και ολοκληρωμένο ρόλο στην ομάδα μεταμοσχεύσεων, συνεργαζόμενος στενά με τα υπόλοιπα μέλη για την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας και την ευημερία του λήπτη. Ο ψυχίατρος πραγματοποιεί ψυχολογική και ψυχιατρική αξιολόγηση του υποψηφίου, διασφαλίζοντας ότι είναι σε κατάλληλη ψυχολογική κατάσταση για να αντέξει τη διαδικασία και τη μετεγχειρητική περίοδο. Παρέχει επίσης ψυχολογική υποστήριξη και συμβουλές, βοηθώντας τον λήπτη να διαχειριστεί το άγχος, την ανησυχία και τις πιθανές ψυχικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τη μεταμόσχευση και την επιβίωσή του. Επιπλέον, παρακολουθεί την ψυχική υγεία του ασθενούς, εντοπίζει τυχόν ψυχικές διαταραχές ή δυσκολίες προσαρμογής και συνεργάζεται με την ομάδα για την παροχή κατάλληλης θεραπείας ή υποστήριξης. Τέλος, ενημερώνει και συνεργάζεται στενά με χειρουργούς, ιατρούς, νοσηλευτές και άλλους επαγγελματίες για την ολοκληρωμένη φροντίδα του ασθενούς. Συνολικά η ενεργή και ενισχυμένη συνεργασία του ψυχιάτρου με την υπόλοιπη μεταμοσχευτική ομάδα συμβάλλει στην καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία των ληπτών, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς έκβασης και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους. Για αυτό και κρίνεται απαραίτητη η εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών σχετικά με την ψυχική υγεία των ληπτών και τις ψυχολογικές επιπτώσεις της μεταμόσχευσης, όπως και οργανωμένα προγράμματα προετοιμασίας και ψυχολογικής ενδυνάμωσης πριν και μετά τη μεταμόσχευση.
Εφημερίδα Απογευματινή
