Μία νέα συνθήκη αναδύεται στη Μέση Ανατολή, όπου οι διαχρονικά εύθραυστες ισορροπίες κυριαρχούν και αν µη τι άλλο υπαγορεύουν καταστάσεις. Σε αυτήν τη
νέα συγκυρία που έχει διαµορφωθεί, µετά την ψήφιση και την υλοποίηση του σχεδίου του Ντόναλντ Τραµπ, η διπλωµατική τράπουλα φαίνεται να µοιράζεται εκ νέου και οι παίκτες που εντάσσονται στη γεωπολιτική σκακιέρα να ενισχύονται, κάτι που αναδιαµορφώνει το παζλ των συµµαχιών.
Με την επόµενη µέρα στην περιοχή να αποδεικνύεται σπαζοκεφαλιά, ο Ισραηλινός ερευνητής στο Κέντρο Moshe Dayan, του Πανεπιστηµίου του Τελ Αβίβ, Χάι Εϊταν Κοχέν Γιαναρόκακ, εξηγεί σε συνέντευξή του στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» πώς θα κινηθεί από εδώ και στο εξής ο Μπενιαµίν Νετανιάχου, τόσο σε διεθνές όσο και σε εσωτερικό επίπεδο, αλλά και τι θα επιδιώξει ακόµη.
Την ίδια στιγµή, ενδιαφέρον έχουν οι διπλωµατικοί ελιγµοί της Τουρκίας, σε µία περίοδο που διόλου απίθανο θεωρείται η Αγκυρα να διεκδικήσει το δικό της «µερίδιο» στη νέα εποχή που διαµορφώνεται στη Μέση Ανατολή. «Ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να ασκήσει πίεση στον Νετανιάχου µέσω του Τραµπ, για να αυξήσει την επιρροή του», τονίζει για τον Τούρκο πρόεδρο ο Χάι Εϊταν Κοχέν Γιαναρόκακ, ενώ σε άλλο σηµείο υπογραµµίζει τα εξής για τις επόµενες ισραηλινές κινήσεις: «Tο Ισραήλ δεν θα συµφωνήσει επίσηµα να τερµατίσει τον πόλεµο. Ο κύριος στόχος του είναι η πλήρης αποµάκρυνση της “Χαµάς” από την εξουσία στη Γάζα».
Παρατηρείται η εφαρµογή ενός σχεδίου εκεχειρίας στη Γάζα, που βασίζεται στην αποµάκρυνση των τροµοκρατικών στοιχείων και σε µία συνθήκη επιτήρησης από ουδέτερο Σώµα. Θα µπορούσαµε να µιλήσουµε για την ανατολή µιας νέας κανονικότητας στη Μέση Ανατολή;
Οπως είναι γνωστό, η ισραηλινή κυβέρνηση αναγκάστηκε να αποδεχθεί αυτή τη συµφωνία -που σχεδιάστηκε από τον Ντόναλντ Τραµπ- για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος ήταν η τεράστια πίεση από την ισραηλινή κοινή γνώµη που προήλθε από την υπόσχεση της «Χαµάς» να επιστρέψει τους Ισραηλινούς οµήρους που είχε απαγάγει. Ο δεύτερος ήταν η εξαιρετική πολιτική πίεση που άσκησε ο Τραµπ στον Νετανιάχου, µε στόχο τον αφοπλισµό της «Χαµάς» και -ελπίζοντας να κερδίσει το Νόµπελ- την προώθηση της συµφωνίας. Στο παρόν στάδιο, ενώ το Ισραήλ έχει καταφέρει να έχει όλους τους ζωντανούς οµήρους, η «Χαµάς» εξακολουθεί να κρατά τα πτώµατα τριών οµήρων. Η ισραηλινή κοινή γνώµη αρνείται να κηρύξει το τέλος του πολέµου έως ότου τα πτώµατα αυτά επιστραφούν στο Ισραήλ. Αυτό, µε τη σειρά του, ωθεί τον Νετανιάχου να σκληρύνει ακόµη περισσότερο τη στάση του.
Θα µπορούσατε να µιλήσετε για νίκη του Ισραήλ; Yπάρχει σκεπτικισµός για τη συµφωνία;
Το Ισραήλ µετέτρεψε τον πόλεµο, που ξεκίνησε εναντίον του στις 7 Οκτωβρίου, σε έναν πόλεµο µε σύνθηµα την εξάλειψη της «Χαµάς». Η σηµερινή κατάσταση δεν ταιριάζει µε την εικόνα που επιθυµεί το Ισραήλ, δηλαδή την έννοια της «ολοκληρωτικής νίκης». Αν και η «Χαµάς» έχει χάσει την
κυριαρχία της σε περισσότερο από το ήµισυ της Γάζας, παραµένει η κυβερνητική δύναµη στη Γάζα.
Οπότε θα λέγαµε πως ο Νετανιάχου έχει επιτύχει τους στόχους του ή όχι;
Tο Ισραήλ δεν θα συµφωνήσει επίσηµα να τερµατίσει τον πόλεµο. Ο κύριος στόχος του Ισραήλ είναι η πλήρης αποµάκρυνση της «Χαµάς» από την εξουσία στη Γάζα. Οσο δεν επιτυγχάνεται αυτός ο στόχος, οι παραβιάσεις της εκεχειρίας είναι αναπόφευκτες.
Σε αυτό το πλαίσιο της συνέχισης των χτυπηµάτων του Ισραήλ, µε σκοπό την εξάλειψη της τροµοκρατίας, ποια θα είναι τα επόµενα βήµατα της κυβέρνησης Νετανιάχου;
Ο Νετανιάχου πρέπει να διατηρήσει τη σκληρή στάση για να σταθεροποιήσει την κατάσταση µε τους εταίρους του συνασπισµού. Το Ισραήλ θα προχωρήσει σε εκλογές εντός ενός έτους και αυτές οι εκλογές είναι κρίσιµες για τον Νετανιάχου και τη φήµη που θα αφήσει.
Σε ένα γεωπολιτικό σκηνικό που θυµίζει κινούµενη άµµο, ο Ταγίπ Ερντογάν αναµένεται, λέτε, να εκµεταλλευθεί την κατάσταση, παρουσιάζοντας το προφίλ εκείνου που κινεί τα νήµατα στη Μέση Ανατολή;
Μετά την κατάπαυση του πυρός, η Τουρκία προσπαθεί να διαδραµατίσει σηµαντικό ρόλο στη Γάζα. Ο Νετανιάχου είναι κατηγορηµατικά αντίθετος στο να αναλάβει ο Ερντογάν ενεργό ρόλο στη Γάζα, ιδίως µέσω της αποστολής τουρκικών στρατευµάτων. Αν και το σχέδιο του Τραµπ για τη Γάζα δίνει στην Τουρκία ρόλο ως µέρος µιας διεθνούς δύναµης, το Ισραήλ δεν θα το επιτρέψει.
Πώς πιστεύετε ότι θα κινηθεί ο Ερντογάν από εδώ και στο εξής σε γεωπολιτικό επίπεδο;
Σε αυτό το στάδιο, ο Ερντογάν θα προσπαθήσει να ασκήσει πίεση στον Νετανιάχου µέσω του Τραµπ για να αυξήσει την επιρροή του. Ωστόσο, το Ισραήλ υποστηρίζεται σιωπηλά σε αυτό το θέµα από τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα και την Αίγυπτο. Σε αυτή τη σκακιέρα υπάρχουν πολλοί παίκτες, και όταν η αρένα είναι η Μέση Ανατολή, τα πράγµατα σπάνια εξελίσσονται «σύµφωνα µε τους κανόνες», όπως θα συνέβαινε σε µια πραγµατική σκακιέρα. Η περιοχή είναι γεµάτη από εκπλήξεις που δεν έχουν ακόµη συµβεί.
Εφημερίδα Απογευματινή
