Πριν από λίγες ημέρες, ο Νίκος Ανδρουλάκης έδωσε μια συνέντευξη στη Σώτια Πεντεδήμου στον τηλεοπτικό σταθμό Creta. Σε μια αποστροφή του λόγου του είπε: «Φανταστείτε να είχα βγει εγώ στον προϋπολογισμό -θέλω να το σκεφτείτε αυτό το πράγμα- και να είχα πει ότι θα δώσω σε χιλιάδες Έλληνες ένα ενοίκιο. Ξέρετε τι θα μου είχε σούρει η Νέα Δημοκρατία;».
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ έχει δίκιο. Δεν θα σταθούμε τόσο στη Νέα Δημοκρατία, κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα εξάλλου επιχειρεί να αποδομήσει τις θέσεις των άλλων κομμάτων και να προωθήσει τις δικές του. Αυτό είναι λογικό και αναμενόμενο. Η φράση του αυτή αναδεικνύει, ωστόσο, την ενόχληση και τη δυσαρέσκειά του που ορισμένες πολιτικές θέσεις, τις οποίες εκφράζει το ΠΑΣΟΚ, δεν αντιμετωπίζονται με την ίδια προσοχή ή την ίδια σοβαρότητα από τα κόμματα, από τα μέσα ενημέρωσης, και εντέλει από την κοινωνία, με την οποία αντιμετωπίζονται οι αντίστοιχες που εκφράζει η κυβέρνηση.
Η πρώτη ανάγνωση είναι ότι αυτό πράγματι συμβαίνει. Η δεύτερη ανάγνωση οφείλει να απαντήσει γιατί συμβαίνει αυτό. Η εύκολη σκέψη που κάνουν οι περισσότεροι στο ΠΑΣΟΚ είναι ότι υπάρχει ένας κάτι σαν σκοτεινός ιστός στα ΜΜΕ, στα social media και αλλού, που «μπλοκάρει» τις δικές του προτάσεις και αφήνει να περάσουν μόνο οι προτάσεις της κυβέρνησης. Ας με συγχωρέσουν που θα το θέσω έτσι, αλλά πρόκειται περί απλοϊκής και σε έναν βαθμό αφελούς προσέγγισης.
Πρώτον, έχει τεράστια σημασία ποιος διατυπώνει μια πρόταση. Αν, σε ένα υποθετικό σενάριο, ο Πέτρος Κωνσταντίνου της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η Αφροδίτη Λατινοπούλου της Φωνής Λογικής και ο Νίκος Ανδρουλάκης του ΠΑΣΟΚ παρουσίαζαν για ένα υπαρκτό πρόβλημα την ίδια ακριβώς πρόταση για την αντιμετώπισή του, η κοινωνία θα τους αντιμετώπιζε το ίδιο; Προφανώς και όχι. Του Ανδρουλάκη θα συζητιόταν σαφώς περισσότερο. Ναι, αλλά το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα εξουσίας, θα αντιτάξει κάποιος. Τελευταία φορά, ωστόσο, που κέρδισε την εξουσία ήταν πριν από 16 ολόκληρα χρόνια.
Δεύτερον, έχει επίσης μεγάλη σημασία το πώς χτίζεις την αξιοπιστία σου. Τα περισσότερα -στις βασικές δεσμεύσεις της – που είχε εξαγγείλει η Νέα Δημοκρατία πριν από το 2019 τα έκανε πράξη, έστω κι αν κάποια έγιναν με καθυστέρηση ή κάποια άλλα δεν πέτυχαν πλήρως τον στόχο τον οποίο είχαν ταχθεί να υπηρετήσουν. Αυτό φυσικά είναι ένα μόνιμο μειονέκτημα κάθε αντιπολίτευσης – η εκάστοτε κυβέρνηση μπορεί και υλοποιεί τις προτάσεις που εξαγγέλλει, ενώ η αντιπολίτευση έχει μόνο τη δύναμη των επιχειρημάτων της. Μπορεί, ωστόσο, να γυρίσει και μπούμερανγκ: Το γεγονός ότι δεν εφαρμόστηκαν παρά ελάχιστα από το περιβόητο πρόγραμμα Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ προ δεκαετίας έπληξε μακροπρόθεσμα το πολιτικό κεφάλαιο και την προσωπική αξιοπιστία του Αλέξη Τσίπρα.
Τρίτον, οι θέσεις και οι προτάσεις που σχεδιάζει και παρουσιάζει ένα κόμμα μετράνε πολύ, αλλά δεν αρκούν από μόνες τους. Αλλιώς, στις εκλογές θα κατέβαιναν το ΕΛΙΑΜΕΠ, η διαΝΕΟσις και το Ινστιτούτο Eteron. Στον πολιτικό στίβο δεν διαγκωνίζονται όμως δεξαμενές σκέψεις, ανταγωνίζονται κόμματα. Σε λίγα χρόνια από τώρα, είναι πολύ πιθανό το ChatGPT ή το Gemini, ή κάποιο άλλο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που θα έχει βγει, να μπορεί να δημιουργήσει από μόνο του μια ολόκληρη πολιτική πλατφόρμα με αναλυτικές προτάσεις πολιτικής, κατευθύνσεις και χρονοδιαγράμματα υλοποίησης. Θα μπορεί ένα κόμμα να την υιοθετήσει και να κατέβει με αυτή σε εθνικές εκλογές αξιώνοντας τη νίκη;
Το τρίτο σημείο, λοιπόν, είναι τα πρόσωπα. Ο Κώστας Καραμανλής, στον δρόμο για την εκλογική αναμέτρηση του 2004, παρουσίασε νέα πρόσωπα που έκαναν τότε το λεγόμενο γκελ στην κοινωνία: δύο έγκριτους καθηγητές από τη Νομική και το Οικονομικό, τον Προκόπη Παυλόπουλο και τον Γιώργο Αλογοσκούφη αντίστοιχα, έναν δημοσιογράφο υψηλού κύρους, τον Θεόδωρο Ρουσόπουλο, τη λεγόμενη ομάδα των λοχαγών κ.ά. Ο Γιώργος Παπανδρέου, στον δρόμο για την εκλογική αναμέτρηση του 2009, είχε φρεσκάρει την ηγετική ομάδα με τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου και τον Γιάννη Ραγκούση σε κομβικά πόστα, καθώς και με άλλα νέα και άφθαρτα πολιτικά πρόσωπα.
Το σημερινό ΠΑΣΟΚ δεν έχει κατορθώσει να παρουσιάσει σε θέσεις ευθύνης ή σε ρόλους προβεβλημένους μια «μαγιά» προσώπων προερχόμενων από τον χώρο τον πανεπιστημιακό, τον επιμελητηριακό, τον συνδικαλιστικό, της Αυτοδιοίκησης, της επιστήμης, του επιχειρείν ή όπου αλλού. Ταλανίζεται ανά διαστήματα από εσωτερικές έριδες και αμφισβήτηση, προερχόμενη κυρίως από τον δήμαρχο Αθηναίων Χάρη Δούκα – αλλά όχι μόνο από αυτόν.
Συνεπώς, ακόμα και αν είχε διατυπώσει την πρόταση για επιστροφή ενός ενοικίου πριν το πράξει η κυβέρνηση της ΝΔ, τα αναπάντητα ερωτήματα θα έμεναν πολλά. Ποιοι θα υλοποιήσουν την πρόταση αυτή; Από ποιους άλλους περιστοιχιζόμενοι; Μέσα σε ποιο πλαίσιο; Με ποια εχέγγυα αξιοπιστίας;
Οι εκλογές απέχουν ακόμα δύο χρόνια και ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει έτσι ένα ικανό διάστημα για να επιχειρήσει να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά. Ο χρόνος, ωστόσο, δεν κυλά υπέρ του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.
Εφημερίδα Απογευματινή