Πόσοι γνωρίζουν ότι φέτος η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης κλείνει ουσιαστικά 100 χρόνια από τη σύσταση του οργανισμού που διοργανώνει κάθε χρόνο τις δραστηριότητες (89 από την πρώτη Έκθεση); Λίγοι, υποθέτω. Πόσοι μπορούν να απαντήσουν ποια είναι φέτος η τιμώμενη χώρα στη ΔΕΘ, όπως γίνεται κάθε χρόνο; Κανένας σχεδόν.
Ακόμα και στην ιστοσελίδα της ΔΕΘ αν ανατρέξει κάποιος, θα δει ότι δεν υπάρχει φέτος τιμώμενη χώρα. Πόσο κομβικό είναι για την Έκθεση η συζήτηση για την ανάπλαση του χώρου ή τη μεταφορά της αλλού, για το κόστος του εγχειρήματος; Σε κάθε περίπτωση η σημαντική αυτή συζήτηση δεν σηματοδοτεί τον βαθμό επιτυχίας της ΔΕΘ. Άρα; Σχεδόν όλο το καλοκαίρι τα Μέσα Επικοινωνίας εστιάζουν την προσοχή τους σχεδόν αποκλειστικά στην πολιτική διάσταση της ΔΕΘ.
Πιο συγκεκριμένα έχουν ήδη γραφεί ή παρουσιαστεί στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων κάθε λογής παραλλαγές για το «πακέτο» εξαγγελιών, παροχών και μέτρων από τον πρωθυπουργό. Έχουν δημοσιευθεί ήδη τόσα πολλά ρεπορτάζ, που σε κάποια -δεν γίνεται- θα πέσουν μέσα. Φορολογικά μέτρα, επιδόματα, συντάξεις, κατοικία, η ΔΕΘ μετατρέπεται σε βήμα ανακοινώσεων, με μια γεύση επανεκκίνησης της κυβερνητικής πολιτικής.
Η αντιπολίτευση θεωρεί πως το κλίμα εξαγγελιών και προσδοκιών έρχεται να καλύψει τα αδιέξοδα της κυβερνητικής πολιτικής, να γίνει δηλαδή μια υπέρβαση των προβλημάτων που προκαλούν σοβαρές απώλειες εμπιστοσύνης στην κοινή γνώμη. Η κυβέρνηση απαντά ότι με τα πλεονάσματα έχει πλέον την ευχέρεια να κάνει ουσιαστικές κινήσεις ελάφρυνσης των μεσαίων στρωμάτων και των εισοδηματικά ασθενέστερων.
Θα έχουμε την ομιλία του πρωθυπουργού στο «Βελλίδειο» και την επόμενη μέρα τη συνέντευξη Τύπου. Στη συνέχεια θα έχουμε τις διαδοχικές επισκέψεις και συνεντεύξεις Τύπου των αρχηγών των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Αλλά, μισό λεπτό. Αυτή είναι η πεμπτουσία της ΔΕΘ; Ένα βήμα για ιδιότυπο πολιτικό restart, μια επανεκκίνηση του πολιτικού παιχνιδιού, από εκεί που την αφήσαμε στα μέσα του καλοκαιριού; Γιατί εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια συμπληρωματική πολιτική δραστηριότητα στο πλαίσιο της Έκθεσης. Καθώς ο διεθνής χαρακτήρας της ΔΕΘ ατροφεί χρόνο με τον χρόνο –η έλλειψη τιμώμενης χώρας είναι ενδεικτική της τάσης αυτής–, καθώς το «παραγωγικό» κομμάτι της Έκθεσης επίσης είναι αποδυναμωμένο, το πολιτικό μήνυμα μετατρέπεται σε σήμα κατατεθέν της ΔΕΘ, καλύπτοντας τα «κενά». Αυτή η τάση βέβαια δεν διαμορφώθηκε χθες. Είναι ένα «δώρο» της μεταπολίτευσης η μετάλλαξη της ΔΕΘ, που γνώρισε δικομματικές μέρες δόξας. Κάποτε οι πολιτικές παρουσίες σημαδεύθηκαν από εξαγγελίες που δεν υλοποιήθηκαν ποτέ: μου έρχονται στον νου η εκτροπή του Αχελώου, η υποθαλάσσια οδική αρτηρία στη Θεσσαλονίκη και άλλα συναφή έργα επί χάρτου.
Στη διάρκεια της ΔΕΘ εκδηλώνεται επίσης, με διακυμάνσεις στην ένταση, ένα κύμα αφίξεων υπουργών, γραμματέων, διοικητικών αλλά και δημοσιογράφων, την ώρα που πραγματοποιούνται εθιμοτυπικά πορείες και διαδηλώσεις συνδικάτων και φορέων. Όλα αυτά βεβαίως συνιστούν παγκόσμια πρωτοτυπία. Δεν το λες και λίγο να καταλήγεις σε έναν προϋπολογισμό στην αρχή της χρονιάς, να είναι μάρτυρας συνήθως μιας οξύτατης πολιτικής διαμάχης μέχρι το καλοκαίρι και να μένουν ανοιχτοί λογαριασμοί, που επιχειρείται να εξοφληθούν με το restart στη ΔΕΘ. Ούτε τα δύσκολα μνημονιακά χρόνια για τη χώρα κλόνισαν το λειτουργικό της ΔΕΘ. Ήταν από το βήμα της 79ης ΔΕΘ που εξαγγέλθηκε από τον Αλέξη Τσίπρα το περιβόητο «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης», λίγο πριν κερδίσει τις εκλογές και μερικούς μήνες πριν από την «κωλοτούμπα» και το νέο μνημόνιο. Ήταν πάντως στα χρόνια της κρίσης που εκδηλώθηκε δημόσια ένας προβληματισμός για το πώς μπορεί η ΔΕΘ να αναβαθμιστεί και αν είναι σκόπιμη όλη αυτή η πολιτική παρουσία κάθε χρόνο.
Η επιστροφή στην «κανονικότητα» ώθησε τη συζήτηση αυτή στο περιθώριο, καθώς επανήλθαν οι «εργοστασιακές ρυθμίσεις» των προτεραιοτήτων στο πολιτικό σκέλος των δραστηριοτήτων. Τα αναπάντητα ερωτήματα, ωστόσο, μπορεί να σπρώχνονται κάτω από το χαλί, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ζητούν απαντήσεις.
Επανερχόμαστε στο αρχικό ερώτημα: Ποιος τελικά (πρέπει να) είναι ο προορισμός της Έκθεσης; Τι ακριβώς επιδιώκουμε με τη διεξαγωγή της; Μήπως ήρθε η ώρα να γίνει ένας επανασχεδιασμός που να ρίχνει το βάρος στη διεθνή διάσταση της ΔΕΘ, όχι μόνο με τη συμβολική συμμετοχή μιας τιμώμενης χώρας, αλλά με άνοιγμα σοβαρό στο σύγχρονο επιχειρείν, στην ανάδειξη της παραγωγικότητας, της καινοτομίας, της φιλοξενίας ξένων εταιρειών που μπορούν να συνάψουν deals ωφέλιμα για την ελληνική οικονομία με δικές μας επιχειρήσεις;
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο δεν θα επανεξεταζόταν το ειδικό βάρος της παρουσίας των πολιτικών, των στελεχών υπουργείων και δημόσιων οργανισμών σε ένα πιο ορθολογικό πλαίσιο; Δεν θα ήταν επωφελές και για τη Θεσσαλονίκη το εγχείρημα «παραγωγικού ανασχεδιασμού» της Έκθεσης; Δεν θα υποχρεώνονταν στο τέλος οι ίδιοι οι πολιτικοί αρχηγοί και σχηματισμοί να προσαρμόσουν την παρουσία τους έτσι ώστε να μη μονοπωλούν το ενδιαφέρον στη ΔΕΘ ή, ακόμα ακριβέστερα, να μη συμπληρώνουν με αδόκιμο τρόπο τα χάσματα της ΔΕΘ που προαναφέραμε και να μην αξιοποιούν το βήμα για τις σκοπιμότητές τους και τους σχεδιασμούς τους;
Κυριακάτικη Απογευματινή
