Η διαμάχη των ανθρώπων με τις μηχανές

Το λάθος στο τένις και η καθηγήτρια του Κέιμπριτζ που εξηγεί γιατί δεν εμπιστευόμαστε την τεχνολογία
14:22 - 9 Ιουλίου 2025
Η Ρωσίδα τενίστρια, Αναστάζια Παβλιουτσένκοβα

Υπάρχει συγκεκριμένος λόγος για τον οποίο κάποιοι δεν εμπιστεύονται την τεχνολογία στον αθλητισμό. Ένα λάθος που έβγαζε μάτια στο Γουίμπλεντον επανέφερε στο προσκήνιο τη διαμάχη μεταξύ ανθρώπων και μηχανών. Μια δυσλειτουργία στο ηλεκτρονικό σύστημα γραμμών -το αποκαλούμενο electronic line-calling- στο κεντρικό court ανάγκασε τους διοργανωτές να ζητήσουν δημόσια συγγνώμη από τις Αναστάζια Παβλιουτσένκοβα και Σονάι Καρτάλ.

Στο 8ο γκέιμ της μεταξύ τους αναμέτρησης, απενεργοποιήθηκε το electronic line-calling (ELC) με αποτέλεσμα τρεις λανθασμένες αποφάσεις να μην καταγραφούν, με μία από αυτές να είναι οφθαλμοφανής. Δεν έπεσε όμως στην αντίληψη του Γερμανού διαιτητή, Νίκο Χέλβερθ, ο οποίος όταν ενημερώθηκε ζήτησε να επαναληφθεί ο πόντος και η «χαμένη» της υπόθεσης, Αναστάζια Παβλιουτσένκοβα, εξοργίστηκε.

«Επειδή είναι Βρετανίδα, λέτε ό,τι θέλετε! Μου πήρατε το γκέιμ», είπε χαρακτηριστικά η Ρωσίδα, η οποία ευτυχώς για όλους ήταν η τελική νικήτρια στον αγώνα.
Οι διοργανωτές παραδέχθηκαν ότι το λάθος οφειλόταν σε ανθρώπινο σφάλμα, δηλαδή στους χειριστές του συστήματος και γνωστοποίησαν ότι έχουν ήδη προχωρήσει σε αναθεώρηση των διαδικασιών για να μην επαναληφθεί κάτι αντίστοιχο. Τόνισαν, πάντως, ότι διατηρούν την εμπιστοσύνη τους στην ακρίβεια του ηλεκτρονικού συστήματος.
Για κάποιους όλο αυτό ήταν η απόδειξη ότι η τεχνολογία δεν αξίζει μια θέση στο άκρως συντηρητικό Γουίμπλεντον. Στην Αγγλία υπήρξαν πολλά δημοσιεύματα, με κάποιους να θυμούνται ακόμα και ότι ο εκρηκτικός Τζον ΜάκΕνρο μπορεί να ήταν λιγότερο διάσημος αν δεν είχε κριτές να τους φωνάζει. Η Βρετανίδα Ένα Ραντουκάνου εξέφρασε την απογοήτευσή της για τη νέα τεχνολογία, αφού αμφισβήτησε τις αποφάσεις της κατά τη διάρκεια αγώνα της.

Ο πρώην πρωταθλητής του Γουίμπλεντον, Πατ Κας, διαφώνησε: «Το ηλεκτρονικό σύστημα γραμμών είναι σίγουρα καλύτερο από το ανθρώπινο μάτι», δήλωσε στο BBC και πρόσθεσε: «Πάντα το υποστήριζα, από την πρώτη μέρα. Κατά καιρούς έχουν προκύψει λάθη στον υπολογιστή, αλλά γενικά οι παίκτες είναι ευχαριστημένοι με αυτό. Έχουν γίνει πολλές συζητήσεις με παίκτες και προπονητές σχετικά με το ότι το ηλεκτρονικό σύστημα γραμμών δεν ήταν 100% αποτελεσματικό αυτή την εβδομάδα. Αλλά εξακολουθεί να είναι καλύτερο από τους ανθρώπους».

Πιο ακριβής

Η αλήθεια είναι ότι η τεχνολογία είναι αποδεδειγμένα πιο ακριβής από το ανθρώπινο μάτι σε διάφορα αθλήματα. Το πολυσυζητημένο γκολ του Ντιέγκο Μαραντόνα με το «Χέρι του Θεού» στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986 πιθανότατα δεν θα είχε μετρήσει αν η σημερινή τεχνολογία είχε αναλάβει από τότε δράση.

Το ηλεκτρονικό σύστημα γραμμών (ELC) του Γουίμπλεντον έχει αναπτυχθεί από την εταιρεία Hawk-Eye. Χρησιμοποιεί 12 κάμερες για να παρακολουθεί τα μπαλάκια σε κάθε γήπεδο και επίσης παρακολουθεί τα πόδια των παικτών καθώς σερβίρουν. Τα δεδομένα αναλύονται σε πραγματικό χρόνο με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης και το όλο θέμα διαχειρίζεται μια ομάδα 50 χειριστών.

Μπορεί να χρησιμοποιεί Τεχνητή Νοημοσύνη για να αναλύσει το υλικό, αλλά το All England Lawn Tennis Club λέει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν χρησιμοποιείται για άμεση διαιτησία. Το κλαμπ αναφέρει επίσης ότι παραμένει σίγουρο για την τεχνολογία. Ωστόσο, μετά το περιστατικό της Κυριακής, το ηλεκτρονικό σύστημα γραμμών δεν μπορεί πλέον να απενεργοποιηθεί χειροκίνητα.

Η τομή

Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί δεν εμπιστευόμαστε ακόμα περισσότερο αυτό το είδος τεχνολογίας; Ένας λόγος είναι μια συλλογικά πολύ ισχυρή, ενσωματωμένη θα μπορούσε να ειπωθεί, αίσθηση δικαιοσύνης. Αυτό υποστήριξε η καθηγήτρια Τζίνα Νεφ από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. «Αυτήν τη στιγμή, σε πολλούς τομείς όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη αγγίζει τη ζωή μας, νιώθουμε ότι οι άνθρωποι κατανοούν το πλαίσιο πολύ καλύτερα από τη μηχανή», πρόσθεσε και εξήγησε:

«Η μηχανή λαμβάνει αποφάσεις με βάση το σύνολο των κανόνων που έχει προγραμματιστεί να κρίνει. Αλλά οι άνθρωποι είναι πραγματικά καλοί στο να συμπεριλαμβάνουν πολλαπλές αξίες και εξωτερικές παραμέτρους όσον αφορά τη σωστή απόφαση που μπορεί να μην φαίνεται δίκαιη». Η καθηγήτρια διαφωνεί με μια συζήτηση ως προς το αν οι άνθρωποι ή οι μηχανές είναι καλύτεροι. «Είναι η τομή μεταξύ ανθρώπων και συστημάτων που πρέπει να κάνουμε σωστά», τόνισε και συνέχισε: «Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το καλύτερο και των δύο για να λάβουμε τις καλύτερες αποφάσεις». Η ανθρώπινη εποπτεία είναι ο θεμέλιος λίθος αυτού που είναι γνωστό ως «υπεύθυνη» Τεχνητή Νοημοσύνη. Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη της τεχνολογίας όσο το δυνατόν πιο δίκαια και με ασφάλεια σημαίνει ότι κάποιος, κάπου, παρακολουθεί τι κάνουν οι μηχανές.

Υπήρξαν περιπτώσεις που αυτό δεν λειτούργησε στο ποδόσφαιρο, όπου το VAR έχει προκαλέσει εδώ και καιρό συζητήσεις, Οι Βρετανοί αναφέρουν ως παράδειγμα, αυτό που δηλώθηκε επίσημα ως «σημαντικό ανθρώπινο λάθος» και έχει να κάνει με τη μη υπόδειξη από το VAR το οποίο δεν διόρθωσε μια λανθασμένη απόφαση του διαιτητή όταν η Τότεναμ έπαιξε με τη Λίβερπουλ το 2024, κρίνοντας ότι ένα κανονικό γκολ ήταν οφσάιντ γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις.

Η Premier League ανακοίνωσε ότι το VAR ήταν ακριβές κατά 96,4% κατά τη διάρκεια «βασικών αγώνων» την περασμένη σεζόν, αν και ο επικεφαλής ποδοσφαιρικός διευθυντής, Τόνι Σκόουλς, παραδέχτηκε ότι ακόμα και «ένα μόνο λάθος μπορεί να κοστίσει στους συλλόγους». Λέγεται ότι η Νορβηγία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάργησής του. Οι τεχνολογικές αλλαγές προκαλούν πάντα δυσπιστία. Χρειάζονται χρόνο για να κερδίσουν τους ανθρώπους κι αυτό ισχύει και στον αθλητισμό.

Εφημερίδα Απογευματινή