Κάποτε η Τουρκία θεωρείτο εξαιρετικός προορισμός για έναν, κάποιας ηλικίας, ποδοσφαιρικό αστέρα. Ένα λιμάνι που καλοδεχόταν ποδοσφαιριστές με βαρύ βιογραφικό στο τέλος της καριέρας τους. Τα πράγματα άλλαξαν και η Τουρκία αναδεικνύεται σε σοβαρό παίκτη στη μεταγραφική αγορά, ανταγωνιζόμενη ακόμη και τη Σαουδική Αραβία. Τα ποσά που προσφέρουν οι «τρεις μεγάλοι» της Κωνσταντινούπολης -Γαλατασαράι, Φενέρμπαχτσε και Μπεσίκτας- τους επιτρέπουν να προσελκύσουν διεθνή αστέρια όπως οι Βίκτορ Όσιμεν, Λιρόι Σανέ και Τζον Ντουράν.
Η πρωταθλήτρια της Super Lig, Γαλατασαράι, στην οποία έπαιξε πέρυσι δανεικός ο Όσιμεν, πλήρωσε στη Νάπολι 75 εκατομμύρια ευρώ και απέκτησε τον Νιγηριανό. Η πιο ακριβή μεταγραφή στην ιστορία του τουρκικού ποδοσφαίρου και η τέταρτη πιο ακριβή μεταγραφή της τρέχουσας μεταγραφικής περιόδου παγκοσμίως. Το συνολικό χρέος των τριών ομάδων που προαναφέρθηκαν και της Τραμπζονσπόρ, η οποία θεωρείται ο τέταρτος μεγαλύτερος σύλλογος της Τουρκίας, υπερβαίνει το 1 δισεκατομμύριο ευρώ.
Κυβερνητική στήριξη
Δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι η κυβέρνηση υποστηρίζει σιωπηρά την αύξηση των δαπανών, καθώς οι μεταγραφές υψηλού προφίλ στη χώρα που τρελαίνεται για το ποδόσφαιρο αποσπούν την προσοχή από προβλήματα όπως ο υψηλός πληθωρισμός και η ανεργία. Κάτι που μπορεί να «ερμηνευτεί ως μέρος μιας προσπάθειας να αποσπαστεί η προσοχή των μαζών κατά τη διάρκεια μιας οικονομικής κρίσης, να εκτονωθεί η δημόσια οργή και να διατηρηθούν οι σύλλογοι -και οι βάσεις των οπαδών τους- υπό έλεγχο», δήλωσε ο αθλητικός συντάκτης Ονούρ Οζγκέν στην Deutsche Welle, τον δημόσιο διεθνούς εμβέλειας ραδιοτηλεοπτικό φορέα της Γερμανίας. «Ζούμε μια τοπική εκδοχή της πολιτικής του «panem et circenses» (λατινική φράση), ή αλλιώς της πολιτικής άρτου και θεαμάτων», πρόσθεσε ο Οζγκέν, συντάκτης της «Evrensel», μία από τις εναπομείνασες αντιπολιτευόμενες εφημερίδες στην Τουρκία.
«Το ποδόσφαιρο κυριαρχεί στην ατζέντα των φτωχών κοινοτήτων», δήλωσε ο οικονομολόγος ποδοσφαίρου Τουγκρούλ Ακσάρ, επίσης στην Deutsche Welle. «Οι άνθρωποι που δεν μπορούν καν να κουβαλήσουν ψωμί στο σπίτι παρακολουθούν όλη μέρα τα μεταγραφικά νέα», εξήγησε ο ιδρυτής του futbolekonomi.com, του μοναδικού ιστότοπου της Τουρκίας για την επιχειρηματική πλευρά του ποδοσφαίρου.
Πάνω από το 90% των Τούρκων οπαδών υποστηρίζει έναν από τους τρεις μεγάλους συλλόγους, προδίδοντάς τους τεράστια πολιτική επιρροή. Οι τεράστιες βάσεις των οπαδών είναι μια πολυπληθής τράπεζα ψήφων» και ενδιαφέρει πολιτικούς όπως ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τα τελευταία χρόνια, οι τρεις σύλλογοι έχουν λάβει σημαντική κρατική υποστήριξη με την έγκριση του Συμβουλίου Κεφαλαιαγοράς της Τουρκίας, το οποίο λειτουργεί υπό το υπουργείο Οικονομικών. Έχουν εκδώσει νέες μετοχές για να αντλήσουν κεφάλαια από επενδυτές. Τα χρέη τους έχουν αναδιαρθρωθεί μέσω δανειακών συμβάσεων με δημόσιες τράπεζες. «Οι μεγάλοι σύλλογοι στην Τουρκία λειτουργούν εδώ και καιρό με στενούς δεσμούς με το κράτος», δήλωσε στην Deutsche Welle ο Αχμέτ Ταλιμτσιλέρ, καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπακιρτσάι στη Σμύρνη. Το 2022 η κυβέρνηση ψήφισε νόμο, για να αποτρέψει τον απερίσκεπτο δανεισμό. Προβλέπονται ακόμα και ποινές φυλάκισης για αξιωματούχους που οδηγούν τους συλλόγους τους σε χρέη. Ο νόμος, που επιτρέπει στους συλλόγους να δανείζονται μόνο έως 10% των ακαθάριστων εσόδων του προηγούμενου έτους, δεν έχει ποτέ εφαρμοστεί. Πολλοί πιστεύουν ότι το κυβερνών κόμμα τον χρησιμοποιεί σαν μοχλό κατά των ποδοσφαιρικών συλλόγων και των οργανωμένων οπαδών.
Δεν έχει πετρέλαιο
Στο παρελθόν, οργανωμένοι οπαδοί κατέβαιναν στους δρόμους κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών κατά της κυβέρνησης Ερντογάν. Μέχρι πρόσφατα, τα στάδια ήταν από τα λίγα μέρη όπου οι οπαδοί μπορούσαν να εκφράσουν ανοιχτά τη διαφωνία τους. Ωστόσο, δεν έχουν ακουστεί συνθήματα διαφωνίας στα γήπεδα από τη σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου. Σύμφωνα με τον βουλευτή του CHP, Μουσταφά Αντιγκιουζέλ, οι ομάδες κρατούν τους οπαδούς μακριά από την πολιτική με αντάλλαγμα η κυβέρνηση να κάνει τα στραβά μάτια για τις δαπάνες για παίκτες. Ο Οζγκέν βλέπει ότι η Τουρκία θέλει να γίνει «η Σαουδική Αραβία της Ευρώπης», αλλά υποστηρίζει ότι αυτό είναι μη βιώσιμο μακροπρόθεσμα. «Δεν υπάρχουν έσοδα από το πετρέλαιο, μόνο χρέος και διογκωμένοι μισθοί. Το χάσμα μεταξύ εσόδων και δαπανών είναι τεράστιο», τόνισε.
Εφημερίδα Απογευματινή