Ο Ρωμαιοκαθολικισμός είναι η κυρίαρχη θρησκεία στη Λιθουανία. Υπάρχει και δεύτερη σε αυτή τη γωνιά της Βορειοανατολικής Ευρώπης και αυτή είναι το μπάσκετ. Για τους κατοίκους της χώρας, της οποίας την εθνική ομάδα βρίσκει απόψε (21.00) απέναντί του το δικό μας αντιπροσωπευτικό συγκρότημα, η «πορτοκαλί θεά» είναι κάτι ιερό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Κάουνας, ανάμεσα σε αρ ντεκό κτίρια, όμορφα πλακόστρωτα δρομάκια και στριπτιζάδικα, κοντά στο πάρκο Santakos, εκεί όπου σχεδόν στρέφεται το βλέμμα του αγάλματος του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄, υπάρχει το Lithuanian House of Basketball. Ένα μουσείο για την πλούσια ιστορία του μπάσκετ της Λιθουανίας. Ιδρύθηκε το 2020 από τον Άρβιντας Σαμπόνις, τον θρύλο του μπάσκετ, τον πιο διάσημο άνθρωπο της χώρας. Απόψε στη Riga Arena ο Βασίλης Σπανούλης και τα παλικάρια του έχουν να κάνουν με κάτι τύπους στο αίμα των οποίων κυλά το μπάσκετ. Υπάρχει φυσικά εξήγηση για αυτό.
Το 1940 η Λιθουανία καταλήφθηκε από τη Σοβιετική Ένωση, η οποία την προσάρτησε και ίδρυσε τη Λιθουανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία, καθιστώντας τη μέλος της ΕΣΣΔ. Το 1944 η χώρα επανακαταλήφθηκε από τους Σοβιετικούς ύστερα από μια τριετή γερμανική κατοχή. Το 1990 η Λιθουανία έγινε το πρώτο κράτος που αποχώρησε από το κομμουνιστικό μπλοκ. Για πολλά χρόνια, υπό την κυριαρχία της Μόσχας, υπήρχαν ελάχιστοι τρόποι για να εκφράσει κάποιος τον πατριωτισμό του στη Λιθουανία, καθώς οι σοβιετικές υπηρεσίες ασφαλείας κατέστελλαν κάθε σχετική δημόσια προσπάθεια. Το μπάσκετ υπήρξε μία λύση.
Το άθλημα προωθήθηκε για πρώτη φορά στη Λιθουανία τη δεκαετία του 1920 από τον Στεπόνας Ντάριους, έναν Λιθουανοαμερικανό αεροπόρο και λάτρη του αθλητισμού. Η δημοτικότητα του αθλήματος αυξήθηκε κατά την επόμενη δεκαετία, ειδικά μετά την κατάκτηση του Eurobasket από τη Λιθουανία το 1937. Δύο χρόνια αργότερα η χώρα ανέλαβε τη διοργάνωση του τουρνουά, πανηγυρίζοντας και πάλι την κατάκτηση του τροπαίου. Κατά τη διάρκεια της σοβιετικής κατοχής το μπάσκετ παρέμεινε δημοφιλές, με τους Λιθουανούς παίκτες να αποτελούν συχνά τον πυρήνα της σοβιετικής εθνικής ομάδας.
Κέντρο το Κάουνας
Με τα χρόνια, μία μπασκετική ομάδα έγινε το κέντρο του λιθουανικού πατριωτισμού. Ο λόγος για τη Ζαλγκίρις, την ομάδα του Κάουνας, της πρωτεύουσας της χώρας κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου. Ο Βλάντας Γκαράστας, προπονητής της ομάδας από το 1979 έως το 1989, έχει πει ότι η Ζαλγκίρις ήταν ο μόνος σύλλογος της σοβιετικής λίγκας που αρνήθηκε να εντάξει στο δυναμικό της Ρώσους παίκτες. «Για αυτό λάβαμε ακόμη και επιπλήξεις από τη Μόσχα», έχει δηλώσει στους «Financial Times», εξηγώντας στη βρετανική εφημερίδα: «Παίζαμε για τη Λιθουανία. Έτσι νιώθαμε, έτσι σκεφτόμασταν εκείνη την εποχή». Οι αγώνες μεταξύ της Ζαλγκίρις και της ΤΣΣΚΑ Μόσχας, της ομάδας που ήταν γνωστή για τους δεσμούς της με τον Κόκκινο Στρατό, ήταν έντονα φορτισμένοι. Για τους Λιθουανούς, οι νίκες της Ζαλγκίρις έμοιαζαν με νίκες εναντίον της ρωσικής αυτοκρατορίας.
Ριμας ο κορυφαίος
Η βαλτική δημοκρατία, που περιβάλλεται από την Πολωνία, τη ρωσική περιφέρεια του Καλίνινγκραντ, τη Λευκορωσία, τη Λετονία και τη Βαλτική Θάλασσα, με πληθυσμό μόλις τριών εκατομμυρίων, είναι ένα μικρό πρώην σοβιετικό κράτος που εντάχθηκε στην ΕΕ το 2004. Είναι όμως και ένας μπασκετικός γίγαντας. Οι αγώνες, ακόμη και της Junior League, προβάλλονται στην τηλεόραση. Η εθνική ομάδα αποτελεί πάθος για τους Λιθουανούς. Από τότε που η χώρα αποσχίστηκε από την καταρρέουσα Σοβιετική Ένωση, το 1990, στους εκτός έδρας αγώνες είναι έντονη η παρουσία μιας χαρούμενης ομάδας οπαδών ντυμένων με τα εθνικά χρώματα του κίτρινου, του πράσινου και του κόκκινου.
Η Λιθουανία έχει να επιδείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα σε συλλογικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο εθνικών ομάδων. Ενώ βρισκόταν ακόμα υπό την εποπτεία της Μόσχας ως σοβιετική δημοκρατία, η Λιθουανία έκανε αίσθηση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ το 1988, με τέσσερις παίκτες στη βασική πεντάδα της ομάδας της ΕΣΣΔ, συμπεριλαμβανομένου του θρυλικού Σαμπόνις. Αυτοί πέτυχαν 62 από τους 82 πόντους της ΕΣΣΔ στη νίκη επί των ΗΠΑ στον ημιτελικό. Πρώτος όλων με 28 πόντους ο Ρίμας Κουρτινάιτις, σήμερα προπονητής της Εθνικής Λιθουανίας. Ήταν μια νίκη για την οποία οι Λιθουανοί καμάρωναν σαν να ήταν αποκλειστικά δική τους αντί να παραδώσουν τις δάφνες στους «μισητούς» Σοβιετικούς αφέντες τους.
Το 2011 η Λιθουανία διοργάνωσε το 37ο Eurobasket. Το ίδιο έτος ήταν η 70ή επέτειος από τις εκτοπίσεις που είχαν πραγματοποιήσει οι σοβιετικές Αρχές από τα κράτη της Βαλτικής -Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία-, τα οποία ήταν υπό την κατοχή των Σοβιετικών από το 1940. Ο Ιωσήφ Στάλιν έστειλε περίπου 150.000 Λιθουανούς στα γκουλάγκ. Περίπου το ένα τρίτο δεν επέστρεψε ποτέ. Εκείνη τη χρονιά το Μουσείο Κατοχής και Αγώνων για την Ελευθερία στο Βίλνιους -πρώην μουσείο της KGB- φιλοξένησε μια έκθεση σχετικά με το πώς το μπάσκετ αποτέλεσε μέσο επιβίωσης και βοήθησε στη διατήρηση της υπερηφάνειας για τους Λιθουανούς στα σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία.
Η έκθεση περιλάμβανε φωτογραφίες αρχείου και έγγραφα που απεικονίζουν την ανάπτυξη των ομάδων μπάσκετ στα γκουλάγκ μετά το 1953. Φωτογραφίες που έδειχναν πολιτικούς κρατούμενους ντυμένους με τις φανέλες λιθουανικών ομάδων όπως η Ζαλγκίρις Κάουνας να παίζουν μπάσκετ στα γκουλάγκ, καθιστώντας το μπάσκετ σύμβολο εθνικής αντίστασης και υπερηφάνειας. Αυτό παραμένει και σήμερα για αυτή τη χώρα που απόψε θέλει να χαλάσει τα σχέδια της δικής μας Εθνικής.
Εφημερίδα Απογευματινή
