Ο «νέος» ιός τσικουνγκούνια αναστατώνει τον πλανήτη

Τι δείχνουν τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης των Νόσων και ποια ήπειρος καταγράφει µακράν τα πιο πολλά κρούσµατα
08:15 - 19 Αυγούστου 2025
τσικουνγκούνια

Ούτε µεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο ούτε διαθέτει µία αξιοσηµείωτα υψηλή θνητότητα. Το αντίθετο, µάλιστα. Μόνο σε µία κινηµατογραφική ταινία ακραίας επιστηµονικής φαντασίας θα µπορούσε, ίσως, να αποτελεί την αιτία για µία πανδηµία.

Επίσης, µπορεί η Κίνα να έχει φέρει, τις τελευταίες ηµέρες, τον ιό τσικουνγκούνια (CHIKVD) στο φως της επικαιρότητας, καθώς περίπου 8.000 κρούσµατα της νόσου έχουν καταγραφεί σε µία και µόνη επαρχία της χώρας, την Guangdong, η οποία έχει πληθυσµό περίπου… 127 εκατ. κατοίκους, µε τις κινεζικές αρχές να λαµβάνουν ιδιαιτέρως αυστηρά και ίσως εντελώς δυσανάλογα µέτρα πρόληψης και προστασίας, αλλά η αµερικανική ήπειρος είναι εκείνη η οποία δίνει σταθερά και µακράν τα πιο πολλά περιστατικά της «εξωτικής» αυτής νόσου.

Σύµφωνα µε τα πρόσφατα σχετικά επιδηµιολογικά στοιχεία (Ιούλιος του 2025) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης των Νόσων (ECDC), από τις αρχές του 2025 µέχρι τον περασµένο Ιούλιο έχουν αναφερθεί περίπου 240.000 κρούσµατα CHIKVD και 90 θάνατοι που σχετίζονται µε CHIKVD σε 16 χώρες του πλανήτη.

Τέτοια κρούσµατα έχουν αναφερθεί στην Αµερική, την Αφρική, την Ασία, αλλά και την Ευρώπη. Στην Ε.Ε., εάν εξαιρέσει κανείς τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, έχουν αναφερθεί 31 καταγεγραµµένα και αυτόχθονα κρούσµατα CHIKVD για το 2025 από τη Γαλλία (30) και την Ιταλία (1).

Επιπλέον, πάνω από 54.000 καταγεγραµµένα και αυτόχθονα κρούσµατα CHIKVD έχουν αναφερθεί από την εξόχως απόκεντρη και εξωτική γαλλική περιοχή της Ρεϊνιόν, έως τις 18 Ιουλίου2025. Κρούσµατα έχουν αναφερθεί σε όλους τους δήµους του νησιού.

Πρόκειται για την κυκλοφορία µιας επιδηµίας µέτριας έντασης. Στη Μαγιότ της Γαλλίας, επίσης, έχουν αναφερθεί 1.098 καταγεγραµµένα και αυτόχθονα κρούσµατα CHIKVD. Η Μαγιότ εξακολουθεί να βρίσκεται στη φάση της έντονης και εκτεταµένης µετάδοσης του ιού.

Από τις αρχές του 2025 µέχρι σήµερα η αµερικανική ήπειρος καταγράφει τον µεγαλύτερο αριθµό κρουσµάτων CHIKVD, τα οποία έχουν αναφερθεί παγκοσµίως. Μέχρι τα µέσα του Ιουλίου του 2025, οι χώρες οι οποίες ανέφεραν τον µεγαλύτερο αριθµό κρουσµάτων CHIKVD είναι η Βραζιλία (185.553), η Βολιβία (4.721), η Αργεντινή (2.836) και το Περού (55).

Μέχρι τις αρχές του Ιουλίου του 2025, πάνω από 34.000 καταγεγραµµένα κρούσµατα CHIKVD έχουν αναφερθεί στην Ασία, από την Ινδία, τη Σρι Λάνκα, τον Αγιο Μαυρίκιο, το Πακιστάν και την Κίνα.

Στην Αφρική, κρούσµατα CHIKVD το 2025 έχουν αναφερθεί από τη Σενεγάλη και την Κένυα. Οι χώρες της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονοµικού Χώρου (ΕΟΧ) έχουν αναφέρει εισαγόµενα κρούσµατα από άλλες αφρικανικές χώρες, π.χ. τη Μαδαγασκάρη και τις Σεϊχέλες, πιθανώς υποδεικνύοντας πιο εκτεταµένη κυκλοφορία του ιού τσικουνγκούνια στην περιοχή του Ινδικού Ωκεανού.

Κουνούπια-διαβιβαστές

Ο ιός µεταδίδεται στους ανθρώπους από δύο τύπους θηλυκών κουνουπιών, το Aedes albopictus, το οποίο, µάλιστα, έχει ήδη εγκατασταθεί στη χώρα µας, αλλά είναι δευτερεύων διαβιβαστής, και το Aedes aegypti, πρωτεύων διαβιβαστής, ο οποίος έχει ήδη εγκατασταθεί, µεταξύ άλλων, στην Κύπρο και γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα.

Τέλος, σύµφωνα µε τα σχετικά επιδηµιολογικά στοιχεία του Εθνικού Οργανισµού ∆ηµόσιας Υγείας (ΕΟ∆Υ), το πιο πρόσφατο κρούσµατου ιού τσικουνγκούνια στην Ελλάδα ήταν ένα, εισαγόµενο και καταγράφηκε φέτος, το 2025, σε ταξιδιώτη προερχόµενο από ενδηµική περιοχή, ενώ τα αµέσως προηγούµενα κρούσµατα του ιού στη χώρα µας ήταν δύο, εισαγόµενα επίσης και είχαν καταγραφεί το 2019.

Γκίκας Μαγιορκίνης: Μικρή πιθανότητα µετάδοσης στην Ελλάδα

Ο ιός τσικουνγκούνια (chikungunya) µεταδίδεται µέσω των τσιµπηµάτων κουνουπιών που είναι γνωστά ως κουνούπια-τίγρεις, κυρίως το αφρικανικό (Aedes aegypti) και δευτερευόντως το ασιατικό (Aedes albopictus). Στην Ελλάδα δεν έχει εγκατασταθεί προς το παρόν το αφρικανικό κουνούπι-τίγρης οπότε περιορίζεται η δυνατότητα µετάδοσης του ιού. ∆εν πρόκειται για νέο ιό. Ο ιός είναι γνωστός εδώ και περισσότερα από 50 χρόνια, καθότι εντοπίστηκε το 1952 στην Τανζανία, όπου και ονοµάστηκε «chikungunya» δηλαδή «αυτός που λυγίζει», κάνοντας έτσι αναφορά στον πόνο των αρθρώσεων που προκαλείται στους ασθενείς.

Αναφέρεται ότι µέχρι και 35% των ανθρώπων που θα µολυνθούν δεν θα εµφανίσει συµπτώµατα. Αυτοί που θα εµφανίσουν όµως συµπτώµατα αναφέρουν υψηλό πυρετό, έντονο πόνο στις αρθρώσεις, µυαλγίες, πονοκέφαλο και εξάνθηµα. Ο πόνος στις αρθρώσεις είναι τόσο έντονος, ώστε δυσκολεύεται να κινηθεί ο ασθενής. Τα συµπτώµατα εµφανίζονται 3-7 ηµέρες µετά το τσίµπηµα και διαρκούν από ηµέρες έως και εβδοµάδες. Ενα ποσοστό των ασθενών θα έχουν πόνο που µπορεί να επιµείνει για µήνες.

Η διάγνωση γίνεται µε µοριακή εξέταση στο αίµα τις πρώτες ηµέρες, ενώ µπορεί να γίνει και µετά την πάροδο της λοίµωξης µε ανίχνευση αντισωµάτων. Ενα πολύ µικρό ποσοστό (<1%) µπορεί να καταλήξει από τη νόσο και αφορά κυρίως άτοµα µεγαλύτερα των 65 ετών, παιδιά και ανοσοκατεσταλµένους. Σχετικά µε τη θεραπεία, δεν υπάρχει ειδικό αντιιικό, ενώ υπάρχουν εµβόλια που έχουν αδειοδοτηθεί για χρήση σε ενήλικους ταξιδιώτες σε περιοχές που υπάρχει υψηλός κίνδυνος έκθεσης.

Μέχρι σήµερα ο ιός φαίνεται να κυκλοφορεί στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, στην Υποσαχάρια Αφρική και στη Νότια Αµερική. Μέχρι τον Ιούλιο 2025 η Βραζιλία είχε αναφέρει τον µεγαλύτερο αριθµό κρουσµάτων (185.000 κρούσµατα), ενώ συνολικά έχουν καταγραφεί πάνω από 240.000 κρούσµατα.

Κρούσµατα του ιού έχουν αναφερθεί στην Ιταλία και τη Γαλλία τα τελευταία χρόνια. Η πρόσφατη επιδηµική εξάπλωση του ιού στην Κίνα, η οποία ακούστηκε κυρίως από µέσα κοινωνικής δικτύωσης, αποτελεί ένα πολύ µικρό τµήµα της παγκόσµιας επιδηµίας. Στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ της Κίνας ωστόσο εφαρµόζουν ένα εντατικό πρόγραµµα περιορισµού της επιδηµίας χρησιµοποιώντας µοντέρνες µεθόδους περιορισµού των κουνουπιών, όπως απελευθέρωση ψαριών και κουνουπιών (κουνούπια-ελέφαντες) που τρώνε τις προνύµφες των κουνουπιών που µεταδίδουν τον ιό, καθώς και drones που εντοπίζουν λιµνάζοντα νερά όπου πολλαπλασιάζονται τα κουνούπια. Μέσω της εντατικής επιδηµιολογικής επιτήρησης προσπαθούν να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού στην υπόλοιπη χώρα.

Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»