Νομίζετε ότι όταν καπνίζετε τσιγάρο βλάπτει την υγεία σας μόνον ο καπνός σε καύση ή, σε άλλες περιπτώσεις, ο θερμαινόμενος καπνός, αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η νικοτίνη δεν είναι μία αθώα ουσία, ακίνδυνη και χωρίς συνέπειες στην υγεία. Μάλιστα, η μακροχρόνια χρήση της νικοτίνης αποτελεί ανοιχτό επιστημονικό ερώτημα, καθώς βρίσκεται ακόμη υπό διερεύνηση ως προς τις βλαβερές συνέπειές της στην ανθρώπινη υγεία.
Κι όμως, η νικοτίνη αποτελεί ένα από τα συστατικά του καπνού τα οποία έχουν ερευνηθεί περισσότερο, καθώς αυτή η ουσία επιδρά τόσο στη φυσιολογία του ανθρώπινου οργανισμού όσο και στη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με όσα ανέφερε κατά τη διάρκεια της επιστημονικής εκδήλωσης «Εναρμονίζοντας Καινοτομία και Υπευθυνότητα», την οποία διοργάνωσε την προηγούμενη Τετάρτη η «Παπαστράτος», ο γενικός οικογενειακός γιατρός και γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Γενικής Οικογενειακής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Ευάγγελος Φραγκούλης, «η νικοτίνη αποτελεί ένα αλκαλοειδές, το οποίο απαντάται, κυρίως, στο φυτό του καπνού και δρα ως διεγερτικό -και όχι ως αγχολυτικό, όπως οι περισσότεροι νομίζουμε- του κεντρικού νευρικού συστήματος. Η νικοτίνη προκαλεί απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών, όπως η ντοπαμίνη, η νοραδρεναλίνη και η ακετυλοχολίνη. Αυτή η διαδικασία σχετίζεται με το σύστημα ανταμοιβής, τη βελτίωση της προσοχής και της μνήμης, αλλά και με την ανάπτυξη εξάρτησης».
Κάθε άλλο παρά ακίνδυνη
Η νικοτίνη είναι, λοιπόν, μία εθιστική ουσία, η οποία κάθε άλλο παρά ακίνδυνη είναι. Ωστόσο, ο κ. Φραγκούλης επισήμανε χαρακτηριστικά ότι «η νικοτίνη δεν αποτελεί την κύρια αιτία των σοβαρών ασθενειών οι οποίες σχετίζονται με το κάπνισμα, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, καθώς και τα αναπνευστικά νοσήματα. Αυτές οι ασθένειες προκαλούνται, κυρίως, από τις τοξικές και καρκινογόνες ουσίες οι οποίες παράγονται κατά την καύση του καπνού και αριθμούν περισσότερες από… 6.000 χημικές ενώσεις, εκ των οποίων περίπου οι 100 έχουν χαρακτηριστεί από την ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA) των ΗΠΑ ως επιβλαβείς ή δυνητικά επιβλαβείς».
Ο ίδιος ανέφερε, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ότι «η χρήση της νικοτίνης δεν είναι απαλλαγμένη κινδύνων. Η εξάρτηση, οι επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα και οι πιθανές αρνητικές συνέπειες σε ειδικές ομάδες πληθυσμού, όπως οι έγκυοι και οι ανήλικοι, καθιστούν, πράγματι, ως πολύ αναγκαία την αυστηρή ρύθμιση των προϊόντων καπνού και νικοτίνης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η υπεύθυνη χρήση και η αποτροπή της πρόσβασης των ευάλωτων ομάδων σε αυτά τα προϊόντα». Από τη δική του πλευρά, στην ίδια επιστημονική εκδήλωση, ο καρδιολόγος-αρρυθμιολόγος και με μεγάλη κλινική εμπειρία σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Σουηδίας, Κωνσταντίνος Λιακατσίδας, υπογράμμισε ότι «η διακοπή της χρήσης κάθε προϊόντος καπνού ή νικοτίνης είναι η βέλτιστη επιλογή, γεγονός το οποίο εμείς η ιατρική κοινότητα πρέπει να συζητάμε και να συμβουλεύουμε σχετικά τους ασθενείς μας», αλλά έσπευσε να εξάρει το επίτευγμα της Σουηδίας, χώρα η οποία «μετρά» τους λιγότερους ποσοστιαία, περίπου στο 5% του γενικού πληθυσμού, καπνιστές, όταν η Ελλάδα «μετρά» τους καπνιστές της περίπου στο… 35% του γενικού πληθυσμού της, πολύ επάνω από τον σχετικό ευρωπαϊκό μέσο όρο, ο οποίος δεν ξεπερνά το 25% επί του γενικού πληθυσμού του συνόλου των χωρών-μελών της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Η Σουηδία στήριξε την επίδοσή της αυτή στην ευρεία εισαγωγή και χρήση των λεγόμενων pouches (σακουλάκια) νικοτίνης, τα οποία παρέχουν νικοτίνη χωρίς καύση, αλλά μέσω του στοματικού βλεννογόνου.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο κ. Φραγκούλης τόνισε επίσης, με ιδιαίτερη έμφαση, ότι «η ακριβής ενημέρωση και η διάκριση μεταξύ των κινδύνων, τους οποίους ενέχουν αφ’ ενός η νικοτίνη και αφ’ ετέρου τα προϊόντα καύσης, είναι απαραίτητες για τη λήψη των ορθών αποφάσεων από τους καπνιστές και τους επαγγελματίες Υγείας».
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι «η καλύτερη επιλογή για την υγεία είναι η πλήρης διακοπή του καπνίσματος και της χρήσης κάθε μορφής νικοτίνης. Είναι σημαντικό, όμως, να διαχωρίζεται η επίδραση της νικοτίνης από την επίδραση του συμβατικού τσιγάρου στην υγεία του καπνιστή. Η επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση αποτελεί βασικό εργαλείο για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας και τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα».
Στο περιθώριο της εκδήλωσης, μάλιστα, ο κ. Φραγκούλης μάς τόνισε ότι «ακόμη και βραχυχρόνια η νικοτίνη έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει προβλήματα στην καρδιακή λειτουργία του καπνιστή, όπως αρρυθμίες, συσπάσεις, αύξηση του καρδιακού ρυθμού, αύξηση της αρτηριακής πίεσης κ.ά., ενώ η ίδια ουσία, η νικοτίνη, έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει δυσμενείς αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου σε έφηβους καπνιστές, καθώς και σε εγκύους, οι οποίες, εάν καπνίζουν ή ατμίζουν νικοτίνη, δημιουργούν όλες τις προϋποθέσεις για να προκληθούν σοβαρές βλάβες σε όλα τα όργανα του εμβρύου».
Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
