Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων αναμένεται να φτάσουν σε ιστορικό υψηλό το 2025, σύμφωνα με τη νέα ετήσια έκθεση του Global Carbon Project, η οποία δημοσιοποιείται ενόψει της Διάσκεψης του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP30).
Η μελέτη προειδοποιεί ότι πλέον είναι ουσιαστικά αδύνατο να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη κάτω από το όριο του 1,5°C, όπως προέβλεπε η Συμφωνία του Παρισιού του 2015.
Αύξηση 1,1% στις εκπομπές – 38,1 δισ. τόνοι CO₂
Σύμφωνα με τα ευρήματα 130 επιστημόνων που συμμετέχουν στο Global Carbon Project, οι εκπομπές CO₂ από την καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου θα αυξηθούν το 2025 κατά 1,1% σε σχέση με πέρυσι, φτάνοντας τους 38,1 δισεκατομμύρια τόνους.
Πρόκειται για ρυθμό αύξησης άνω του μέσου όρου της τελευταίας δεκαετίας (0,8%), ενώ οι συνολικές εκπομπές είναι σήμερα κατά 10% υψηλότερες από το 2015 — τη χρονιά που υιοθετήθηκε η Συμφωνία του Παρισιού.
Παρά τις προόδους σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση και τη μείωση της αποψίλωσης, ο κόσμος συνολικά «δεν ανταποκρίνεται στο μέγεθος της κρίσης», όπως τόνισε ο ερευνητής Γκλεν Πίτερς του Κέντρου Διεθνούς Έρευνας για το Κλίμα (CICERO).
«Καθένας πρέπει να κάνει αυτό που του αναλογεί — και όλοι πρέπει να κάνουν περισσότερα», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο “προϋπολογισμός άνθρακα” εξαντλείται
Η μελέτη υπολογίζει ότι απομένουν μόλις 170 δισεκατομμύρια τόνοι CO₂ που μπορούν να εκλυθούν προτού ξεπεραστεί το όριο του 1,5°C — ποσότητα που αντιστοιχεί σε τέσσερα ακόμη χρόνια εκπομπών με τον σημερινό ρυθμό.
Ο επικεφαλής της έρευνας, Πιερ Φρίντλινγκσταϊν από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, τόνισε ότι ο στόχος του 1,5°C είναι πλέον «πρακτικά ανέφικτος».
Η παραδοχή αυτή, σύμφωνα με τον ίδιο, αναγνωρίζεται πλέον από τον ΟΗΕ, τη Διακυβερνητική Επιτροπή για το Κλίμα (IPCC) και τα κράτη που συμμετέχουν στην COP30.
«Ο μόνος ρεαλιστικός στόχος πλέον είναι να διασφαλιστεί ότι η υπέρβαση του 1,5°C θα είναι προσωρινή — κάτι που ενδέχεται να απαιτήσει δεκαετίες», σημειώνει η έκθεση.
Προς αύξηση 2,3°C – 2,5°C έως το τέλος του αιώνα
Αν συνεχιστεί η σημερινή πορεία, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,3 έως 2,5°C έως το 2100, ακόμη και αν οι χώρες τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, σύμφωνα με εκτίμηση του ΟΗΕ λίγο πριν τη διάσκεψη της COP30 στην Μπελέμ της Βραζιλίας.
Παρόμοια πρόβλεψη δίνει και ο Climate Action Tracker, που κάνει λόγο για άνοδο έως +2,6°C.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι πρόσφατες ανακοινώσεις κυβερνήσεων «δεν αλλάζουν ουσιαστικά τίποτα» στη συνολική εικόνα.
Ρεκόρ άνθρακα και αυξήσεις σε ΗΠΑ, Ινδία και ΕΕ
Το 2025, οι εκπομπές από καύση άνθρακα αναμένεται να φτάσουν σε νέο ιστορικό ρεκόρ, σημειώνοντας αύξηση 0,8% παγκοσμίως, κυρίως λόγω της ανόδου σε Ηνωμένες Πολιτείες και Ινδία.
Οι εκπομπές από πετρέλαιο και φυσικό αέριο θα αυξηθούν αντίστοιχα κατά 1% και 1,3%.
Όπως σημειώνεται, οι εκπομπές αερίου επιστρέφουν στα προπολεμικά επίπεδα που καταγράφονταν πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Κατά περιφέρειες, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση ανέστρεψαν την καθοδική πορεία των τελευταίων ετών, με αύξηση 1,9% και 0,4% αντίστοιχα, εξαιτίας των ψυχρότερων χειμώνων που αύξησαν τη ζήτηση για θέρμανση.
Η Κίνα, αν και παραμένει ο μεγαλύτερος ρυπαντής, εμφανίζει σταθεροποίηση των εκπομπών (+0,4%), ωστόσο οι επιστήμονες τονίζουν ότι είναι πρόωρο να εκτιμηθεί αν η χώρα έχει φτάσει στο ανώτατο σημείο των εκπομπών της.
Ένα “καμπανάκι” ενόψει COP30
Η φετινή έκθεση του Global Carbon Project λειτουργεί ως ηχηρό προειδοποιητικό μήνυμα ενόψει της διάσκεψης του ΟΗΕ στην Μπελέμ, όπου θα επιχειρηθεί μια νέα αποτίμηση της παγκόσμιας προόδου για το κλίμα.
Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι ο χρόνος εξαντλείται και πως χωρίς ριζικές πολιτικές και τεχνολογικές αλλαγές, η ανθρωπότητα κινδυνεύει να ξεπεράσει μη αναστρέψιμα όρια για τον πλανήτη.
