Οι σχέσεις Κίνας και Ιαπωνίας εισέρχονται σε μια νέα, ανησυχητική φάση έντασης, μετά τις δηλώσεις της νέας πρωθυπουργού της Ιαπωνίας, Σαναέ Τακαΐτσι, οι οποίες άγγιξαν ίσως το πιο ευαίσθητο γεωπολιτικό ζήτημα για το Πεκίνο: την Ταϊβάν.
Η αναφορά της ότι μια ένοπλη σύγκρουση Κίνας–Ταϊβάν θα αποτελούσε «υπαρξιακή απειλή» για την Ιαπωνία, επιχείρημα που αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο εμπλοκής των Ιαπωνικών Δυνάμεων Αυτοάμυνας, προκάλεσε άμεση και οξυμένη αντίδραση από την κινεζική πλευρά.
Η χρονική στιγμή έκανε το ζήτημα ακόμη πιο εκρηκτικό: οι δηλώσεις έγιναν ελάχιστες ώρες μετά τη συνάντηση Τακαΐτσι – Σι Τζινπίνγκ, κατά την οποία οι δύο πλευρές είχαν δεσμευθεί να ενισχύσουν τη μεταξύ τους επικοινωνία.
Η οργή του Πεκίνου και η διπλωματική αντεπίθεση
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε τις δηλώσεις «μεγάλη αρνητική μετατόπιση πολιτικής» εκ μέρους της Ιαπωνίας. Ο Ιάπωνας πρεσβευτής κλήθηκε εσπευσμένα, ενώ ο γενικός πρόξενος της Κίνας στην Οσάκα ανέβασε τους τόνους ακόμη περισσότερο με μια σκληρή ανάρτηση στο X, η οποία διεγράφη στη συνέχεια, αλλά άφησε έντονες εντυπώσεις.
Σύμφωνα με Κινέζους αναλυτές, η αντίδραση αντανακλά το πόσο κεντρικό —ως ζήτημα εθνικής κυριαρχίας— παραμένει για το Πεκίνο το θέμα της Ταϊβάν. Για την Ιαπωνία, ωστόσο, η στάση της δεν αποτελεί κάτι που «χρήζει ανάκλησης», όπως τόνισε το Τόκιο, το οποίο απέρριψε ως «απαράδεκτη» και την ταξιδιωτική προειδοποίηση της Κίνας.
Από τις δηλώσεις στις έμμεσες απειλές κυρώσεων
Το Πεκίνο έχει ήδη προχωρήσει σε προειδοποιήσεις προς Κινέζους τουρίστες και φοιτητές σχετικά με «αυξημένους κινδύνους» στην Ιαπωνία —μια κίνηση με ιδιαίτερο βάρος, δεδομένου ότι οι Κινέζοι αποτελούν περίπου το ένα τέταρτο των ετήσιων επισκεπτών στη χώρα.
Παράλληλα, μέσα που συνδέονται με το κρατικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο υπαινίσσονται πιθανές κυρώσεις ή εμπορικούς περιορισμούς, πυροδοτώντας ανησυχία για μια μεγαλύτερη οικονομική ψυχρότητα.
Αναλυτές στο Bloomberg επισημαίνουν ότι η τρέχουσα κρίση μπορεί να συνοδεύσει τις σχέσεις των δύο χωρών τουλάχιστον έως το 2026, καθώς καμία πλευρά δεν δείχνει διάθεση υποχώρησης.
Προοπτική αποκλιμάκωσης
Τακαΐτσι και Λι Τσιανγκ αναμένεται να βρεθούν και οι δύο στη σύνοδο της G20 το προσεχές Σαββατοκύριακο. Ωστόσο, σύμφωνα με διπλωματικές εκτιμήσεις, είναι εξαιρετικά νωρίς για οποιαδήποτε κίνηση συμφιλίωσης.
Η κλιμάκωση των τελευταίων ημερών φαίνεται να εγκαινιάζει ένα νέο κεφάλαιο τριβών ανάμεσα σε δύο από τις ισχυρότερες χώρες της Ασίας, σε μια περίοδο που η περιοχή δοκιμάζεται από διαρκείς γεωπολιτικές αναταράξεις.
