Το Ταμείο Ανάκαμψης, παρά την επιδίωξη πολλών χωρών να συνεχιστεί έως το 2028, κλείνει τον κύκλο του τον Αύγουστο του 2026. Ωστόσο, πού θα καταλήξουν τα 92 δισεκατομμύρια ευρώ των διαθέσιμων κονδυλίων στα οποία γύρισαν την πλάτη 13 χώρες; Μία ομάδα βόρειων χωρών πιέζει τα ποσά αυτά να κατευθυνθούν αποκλειστικά στο κοινό ταμείο άμυνας και να χρηματοδοτήσουν τον εξοπλισμό της Ευρώπης και όχι επενδύσεις, όπως ζητούν τα περισσότερα κράτη.
Στο top-5 η Ελλάδα
Η Ελλάδα έχει βρεθεί στην πρώτη πεντάδα των χωρών της ΕΕ με τη μεγαλύτερη απορροφητικότητα κονδυλίων, κοντά στα 22 δισ. ευρώ, και ποσοστό απορρόφησης στο 59%. Σύμφωνα μάλιστα με την έκθεση προόδου, παρά τις επιμέρους καθυστερήσεις που καταγράφονται, έως το τέλος του προγράμματος το επόμενο καλοκαίρι θα απορροφηθούν και τα 36 δισ. ευρώ του συνολικού ποσού που είχε εξασφαλίσει στις αρχικές διαπραγματεύσεις ο πρωθυπουργός. Ωστόσο, το καίριο ερώτημα που όλοι πλέον θέτουν στην Ευρώπη παραμένει και αφορά το τι θα γίνει με τα αδιάθετα 92 δισ. ευρώ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε σχετική οδηγία προς τα κράτη-μέλη. Συγκεκριμένα, οι κατευθυντήριες γραμμές της Κομισιόν αφορούν τις εξής κατηγορίες:
1.Έργα που δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν έως το καλοκαίρι του 2026 (λήξη Ταμείου Ανάκαμψης). Αυτά τα έργα μπορούν να χωριστούν σε υποέργα και να χρηματοδοτηθούν εντός του Ταμείου. Το τμήμα του έργου που δεν προλαβαίνει να ολοκληρωθεί μπορεί να συνεχιστεί με εθνικά ή άλλα ευρωπαϊκά κονδύλια.
2.Αδιάθετα κονδύλια. Η Κομισιόν αναφέρει ότι τα αχρησιμοποίητα ποσά μπορούν να αξιοποιηθούν για τη δημιουργία ή ενίσχυση χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως ανεξάρτητα επενδυτικά ταμεία που ενισχύουν ιδιωτικές επενδύσεις, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις διακυβέρνησης και διαχείρισης.
3. Μεταφορές κονδυλίων. Η Επιτροπή επιτρέπει μεταφορές κονδυλίων του RRF σε άλλα Ταμεία. Εδώ η πλήρης απάντηση έχει τρεις πτυχές και αφορά τα διαφορετικά Ταμεία:
– InvestEU: Έως 4% της συνολικής κατανομής του RRF, με επιπλέον 6% για έργα που σχετίζονται με την Πλατφόρμα Στρατηγικών Τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP).
– Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Αμυντικής Βιομηχανίας (EDIP): Υπό την προϋπόθεση κατάλληλων νομοθετικών ρυθμίσεων ώστε να ωφελείται το κράτος-μέλος που συμβάλλει.
– Προγράμματα διαστημικής πολιτικής και δορυφορικών επικοινωνιών της ΕΕ (π.χ. «Galileo», «IRIS²»): Επενδύσεις σε στρατηγική αυτονομία και ασφαλή δορυφορική συνδεσιμότητα.
4. Αδιάθετα κονδύλια μπορούν επίσης να κινηθούν προς αύξηση κεφαλαίων σε εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες. Τα κράτη-μέλη μπορούν να χρησιμοποιήσουν αδιάθετα κονδύλια για ενίσχυση του κεφαλαίου των national promotional banks and institutions, εφόσον αυτά εξυπηρετούν στρατηγικές προτεραιότητες της ΕΕ (π.χ. πράσινη μετάβαση, βιομηχανική πολιτική, κοινωνική στέγαση).
Ανακατανομή
Κορυφαίος οικονομικός παράγοντας της Κομισιόν τόνισε την περασμένη εβδομάδα ότι η Επιτροπή δεν προτείνει την κεντρική ακύρωση ή ανάκτηση των αχρησιμοποίητων πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά αντίθετα προωθεί τη στρατηγική ανακατανομή και εναλλακτική αξιοποίησή τους στο πλαίσιο των προβλεπόμενων προθεσμιών και κανόνων. Στόχος είναι η μέγιστη απορρόφηση και αποτελεσματικότητα, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ευθυγράμμιση με τις προτεραιότητες της Ένωσης. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; «Πάρτε όσα ποσά θέλετε έως τον Αύγουστο του 2026, γιατί μετά… Ταμείο τέλος!».
Ο κ. Αυτιάς είναι ευρωβουλευτής της ΝΔ
Εφημερίδα Απογευματινή
