Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε το νέο σχέδιο νόμου για τον Τελωνειακό Κώδικα και τις φορολογικές διατάξεις, φέρνοντας επαναστατικές αλλαγές στις τελωνειακές διαδικασίες.
Οι νέες ρυθμίσεις αφορούν καθεστώτα πληρωμών, βραχυχρόνιες μισθώσεις, κυρώσεις και ελέγχους, με στόχο την πλήρη ψηφιοποίηση και απλούστευση των διαδικασιών για πολίτες και επιχειρήσεις.
Τι είναι ο Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας και γιατί αλλάζει
Ο Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας (ΕΤΚ) αποτελεί τον θεμελιώδη νόμο που ρυθμίζει τη λειτουργία των τελωνείων στην Ελλάδα. Καθορίζει τις διαδικασίες για εισαγωγές, εξαγωγές, φόρους και ελέγχους στα σύνορα, καθώς και τις υποχρεώσεις πολιτών και επιχειρήσεων.
Μετά από 24 χρόνια ισχύος, ο κώδικας έχει καταστεί αναχρονιστικός. Η αναμόρφωση των διατάξεων είναι απαραίτητη για την εναρμόνιση με τον Ενωσιακό Τελωνειακό Κώδικα. Το νέο σχέδιο νόμου στοχεύει στη διαφάνεια, την πλήρη ψηφιοποίηση των τελωνειακών διατάξεων και την απλούστευση των διαδικασιών εκτελωνισμού.
Βασικές αλλαγές στις συναλλαγές με τα τελωνεία
Οι νέες διατάξεις του Τελωνειακού Κώδικα εισάγουν σημαντικές καινοτομίες:
• Χρήση ψηφιοποιημένης ιδιόχειρης υπογραφής ελεγκτή και ελεγχόμενου για μεγαλύτερη ασφάλεια
• Ηλεκτρονική κοινοποίηση πράξεων επιβολής προστίμου
• Επέκταση του Ενιαίου Κεντρικού Μητρώου καπνού σε ηλεκτρονικά τσιγάρα
• Πρόσβαση τελωνειακών αρχών σε πληροφοριακά συστήματα διωκτικών αρχών
• Δυνατότητα διεύρυνσης ωραρίου λειτουργίας τελωνείων
• Αυστηροποίηση προστίμων και κυρώσεων
Ευελιξία στο διευρυμένο ωράριο λειτουργίας
Η εκτέλεση τελωνειακών εργασιών διενεργείται κατά τις εργάσιμες ημέρες και ώρες των δημόσιων υπηρεσιών. Οι τελωνειακές αρχές σε χερσαία συνοριακά σημεία, διεθνείς αερολιμένες και λιμένες λειτουργούν σε εικοσιτετράωρη βάση.
Οι προϊστάμενοι των τελωνειακών αρχών μπορούν να επιτρέπουν, μετά από ψηφιακή αίτηση και με δαπάνες του ενδιαφερομένου, την εκτέλεση τελωνειακών εργασιών πέραν του κανονικού ωραρίου ή εκτός του τελωνειακού καταστήματος.
Νέα πρόστιμα για μη αποδοχή συναλλακτικής αξίας
Το μέτρο αφορά την ποινή για μη αποδοχή δηλωθείσας συναλλακτικής αξίας. Επιβάλλεται πρόστιμο 100% επί της διαφοράς των επιβαρύνσεων (δασμοί, φόροι) μεταξύ δηλωθείσας και προσδιορισθείσας αξίας.
Το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι κάτω από χίλια πεντακόσια (1.500) ευρώ ανά τελωνειακό παραστατικό. Επιβάλλεται ανεξάρτητα από την εφαρμογή μηδενικού δασμού ή απαλλαγών και από παράλληλες παραβάσεις όπως το λαθρεμπόριο.
Ψηφιακό σύστημα παρακολούθησης οχημάτων και εμπορευματοκιβωτίων
Για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και την τελωνειακή συμμόρφωση, συστήνεται στην ΑΑΔΕ σύστημα παρακολούθησης επαγγελματικών οχημάτων και εμπορευματοκιβωτίων. Το σύστημα θα λειτουργεί σε χερσαία και θαλάσσια συνοριακά σημεία, σταθμούς διοδίων και εθνικές οδούς.
Θα είναι διασυνδεδεμένο με σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων σταθερών και κινητών συστημάτων ακτινοσκόπησης, κινητών μονάδων ελέγχου με κάμερες αυτόματης αναγνώρισης πινακίδων και αυτόματων μπαρών ελέγχου διέλευσης.
Τι αλλάζει στο καθεστώς λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ
Με το νομοσχέδιο αυτό ξεκινά η ενσωμάτωση των λειτουργιών του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Εφεξής παρέχεται στην ΑΑΔΕ άμεση, πλήρης και απρόσκοπτη πρόσβαση σε δεδομένα και στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ που αφορούν στη διαχείριση ευρωπαϊκών πιστώσεων, στη στελέχωση του ανθρώπινου δυναμικού, στην ανάληψη και τον έλεγχο των οικονομικών υποχρεώσεων.
Οι νέες αρμοδιότητες της ΑΑΔΕ περιλαμβάνουν:
• Διαχείριση και διαδικασίες πληρωμής οικονομικών υποχρεώσεων
• Έλεγχο και εκκαθάριση δαπανών κάθε φύσεως
• Εκτέλεση προμηθειών και διαχειριστικών λειτουργιών
• Εσωτερικό έλεγχο και διαλειτουργικότητα συστημάτων
Η μη εκπλήρωση ή πλημμελής εκπλήρωση των παραπάνω υποχρεώσεων από τους υπόχρεους φορείς επισύρει την επιβολή προστίμου από δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ έως εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ ανά παράβαση.
Με την ενσωμάτωση των λειτουργιών του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ στόχος είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση των αγροτών και ταυτόχρονα η διαφάνεια και η λογοδοσία. Αυτό θα επιτευχθεί με την αναβάθμιση των διαδικασιών πληρωμών, την ανάπτυξη νέων ψηφιακών υπηρεσιών, την ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου και τον πολλαπλασιασμό των ελέγχων με χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων.
Υπενθυμίζεται ότι με απόφαση της Κυβέρνησης η ενσωμάτωση των λειτουργιών του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ θα ολοκληρωθεί σταδιακά έως το δεύτερο εξάμηνο του 2026.
Γιατί ενσωματώνεται το ΣΔΟΕ στην ΑΑΔΕ
Η ενσωμάτωση του ΣΔΟΕ στην ΑΑΔΕ ενοποιεί και ενισχύει τους φορολογικούς ελέγχους σε εθνικό επίπεδο. Η διενέργεια των ελέγχων περνά στην ΑΑΔΕ, η οποία έχει κατακτήσει την αξιοπιστία της και έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Το έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό, οι αρμοδιότητες, τα αρχεία, τα περιουσιακά στοιχεία και ο υλικοτεχνικός εξοπλισμός του ΣΔΟΕ μεταφέρονται στην ΑΑΔΕ. Η ενοποίηση των ελεγκτικών μηχανισμών στοχεύει στον εντοπισμό της διακίνησης μαύρου χρήματος, του οικονομικού εγκλήματος, της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου.
Αυτή η στρατηγική κίνηση έχει ως στόχο την ενίσχυση και τη θωράκιση των ελέγχων, αποδεσμεύοντάς τους από την εκάστοτε πολιτική εξουσία και διασφαλίζοντας τη διαφάνεια στις διαδικασίες.
Τι αλλάζει στον τρόπο πληρωμής των ενοικίων
Με το σχέδιο νόμου θεσπίζεται η υποχρεωτική πληρωμή των μισθωμάτων μέσω τραπεζικού λογαριασμού. Αυτή η αλλαγή επηρεάζει τόσο τους μισθωτές όσο και τους εκμισθωτές ακινήτων σε όλη την Ελλάδα.
Σε περίπτωση που ο μισθωτής δεν καταβάλλει το ενοίκιο μέσω τραπεζικού λογαριασμού, αποκλείεται για τη μίσθωση αυτή από παντός είδους ευεργέτημα, όπως την επιστροφή ενοικίου. Επιπλέον, το μίσθωμα που δεν έχει καταβληθεί ηλεκτρονικά από νομικό πρόσωπο δεν λογίζεται ως εκπιπτόμενη επιχειρηματική δαπάνη.
Οι εκμισθωτές επίσης επηρεάζονται από τις νέες ρυθμίσεις ενοικίων. Στην περίπτωση μη ηλεκτρονικής πληρωμής, ο εκμισθωτής χάνει την έκπτωση ποσοστού 5% επί του εισοδήματος από το ακίνητο για δαπάνες συντήρησης που προβλέπεται για όλα τα φυσικά πρόσωπα εκμισθωτές.
Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ)
Το Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) που συστήνεται στην ΑΑΔΕ θα αποτελέσει το ψηφιακό εργαλείο παρακολούθησης κάθε ακινήτου στη χώρα. Μέσω της διαλειτουργικότητας των βάσεων δεδομένων του Κτηματολογίου, του ΔΕΔΔΗΕ, της ΑΑΔΕ και άλλων φορέων θα διασυνδεθούν όλες οι πληροφορίες που αφορούν την ιδιοκτησία και διαχείριση ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων των ενοικίων, της επιφάνειας και της χρήσης.
Το νέο μητρώο θα δημιουργήσει έναν ατομικό φάκελο για κάθε ακίνητο, συμβάλλοντας στην ακριβή απεικόνιση όλων των δεδομένων και στον περαιτέρω περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Αύξηση προστίμων για διακίνηση αγαθών χωρίς παραστατικά
Τα πρόστιμα για διακίνηση αγαθών χωρίς ψηφιακά παραστατικά δεκαπλασιάζονται με τις νέες ρυθμίσεις. Συγκεκριμένα, επιβάλλεται πρόστιμο 5.000 ευρώ ανά φορολογικό έλεγχο για υπόχρεους απλογραφικού συστήματος και 10.000 ευρώ για υπόχρεους διπλογραφικού συστήματος.
Η αυστηροποίηση αυτή συνδέεται με την υποχρεωτική εφαρμογή του ψηφιακού δελτίου αποστολής και τη σταδιακή επέκταση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, εργαλεία απαραίτητα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.
Μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων από μετόχους εταιριών με οφειλές
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα διαχειριστών, συμβούλων, μετόχων και μελών εταιριών να εκδίδουν φορολογική ενημερότητα χωρίς παρακράτηση και να προβαίνουν σε πωλήσεις ή δωρεές ακινήτων, ακόμη και όταν η συνδεόμενη εταιρεία έχει οφειλές προς το Δημόσιο.
Οι προϋποθέσεις περιλαμβάνουν:
– Διευθέτηση όλων των χρεών της εταιρείας μέσω ρύθμισης ή αναστολής
– Εταιρική συμμετοχή κάτω από 5% για μη εισηγμένες εταιρείες ή κάτω από 0,5% για εισηγμένες
Για συμμετοχές άνω του 5%, το ποσοστό παρακράτησης μειώνεται σε 7% αντί 70%, με την προϋπόθεση υποθήκης σε άλλο ακίνητο ως εξασφάλιση.
Εξαίρεση νοσηλείας από φορολογητέο εισόδημα
Σημαντικό μέτρο κοινωνικού χαρακτήρα αποτελεί η εξαίρεση από τον υπολογισμό εισοδήματος της παροχής εργοδότη για κάλυψη δαπανών νοσηλείας εργαζομένου ή συγγενικού προσώπου.
Η εξαίρεση ισχύει όταν η παροχή καταβάλλεται απευθείας στον πάροχο υπηρεσιών ή σε χρήμα στον εργαζόμενο, εφόσον προσκομιστεί το σχετικό φορολογικό στοιχείο.
Ενίσχυση συστήματος IRIS με διασυνδεδεμένα POS
Το σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS ενισχύεται με την υποχρεωτική αποδοχή άμεσων πληρωμών μέσω διασυνδεδεμένων τερματικών POS στις λιανικές συναλλαγές.
Προβλέπονται αυστηρά πρόστιμα έως 20.000 ευρώ για μη συμμόρφωση των επιχειρήσεων, με στόχο να καταστούν οι άμεσες πληρωμές ευκολότερες και φιλικότερες προς τον χρήστη.
Φορολογικά κίνητρα για αλλοδαπούς επενδυτές
Για φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού που εγκαθίστανται μόνιμα στην Ελλάδα με επένδυση τουλάχιστον 500.000 ευρώ, το σύνολο της κινητής περιουσίας αλλοδαπής απαλλάσσεται από φόρους δωρεάς και κληρονομιάς, ακόμη και όταν περιέρχεται σε τρίτα πρόσωπα ανεξάρτητα από την υπηκοότητά τους.
Διευκολύνσεις για επαναπατρισμό Ελλήνων
Η κινητή περιουσία που απέκτησαν Έλληνες στην αλλοδαπή πριν την επιστροφή τους απαλλάσσεται από φόρο κληρονομιάς, εφόσον έχουν διαμείνει στο εξωτερικό για πέντε συνεχόμενα έτη αντί δέκα. Η μείωση αυτή, σε συνδυασμό με τα λοιπά φορολογικά κίνητρα, διευκολύνει την ταχύτερη επιστροφή των Ελλήνων στην πατρίδα.
