Μέσα στον Ιούνιο αναμένεται να κινηθεί η διαδικασία για τη δημιουργία δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων σε Ιόνιο και Κυκλάδες, όπως ανακοίνωσε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της 3ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, που πραγματοποιείται στη Νίκαια της Γαλλίας. Την ίδια στιγμή, ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, εξέφρασε την αμέριστη στήριξή του προς Ελλάδα και Κύπρο σε ό,τι αφορά την προστασία των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ), στέλνοντας σαφές μήνυμα έναντι των προκλητικών και παράνομων τουρκικών διεκδικήσεων και της διαρκώς επαναλαμβανόμενης ρητορικής περί «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.
«Είμαι στην ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσω ότι η Ελλάδα έχει κάνει ένα πολύ σημαντικό βήμα για την προστασία της θάλασσας σε εθνικό επίπεδο – πριν από το τέλος αυτού του μήνα θα ξεκινήσουμε τη νομική διαδικασία για τη δημιουργία δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων, το ένα στο Ιόνιο και το άλλο στο Αιγαίο», δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στην ολομέλεια της 3ης Διάσκεψης του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς. Ο πρωθυπουργός σημείωσε επίσης πως η κυβέρνηση θα αυξήσει εκθετικά τις προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές και θα ξεπεράσει το στόχο του 30% πριν από το χρονοδιάγραμμα του 2030. «Δεν θα σταματήσουμε εκεί. Παίρνουμε μέτρα ώστε οι περιοχές να προστατεύονται πραγματικά και να μην είναι θαλάσσια πάρκα μόνο στα χαρτιά», ανέφερε. Κατά την τοποθέτησή του, ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στις πτυχές που άπτονται της ασφάλειας, επαναλαμβάνοντας τη στήριξη της Ελλάδας στις διεθνείς προσπάθειες απανθρακοποίησης της ναυτιλίας. Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι η μετάβαση αυτή οφείλει να είναι συνολική και καθολική, καθώς σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύει να αποδειχθεί αναποτελεσματική.
Παρότι τα θαλάσσια πάρκα έχουν καθαρά περιβαλλοντικό χαρακτήρα, όπως έχει επανειλημμένως διευκρινίσει η Αθήνα, δεν λείπουν οι αντιδράσεις από την Άγκυρα. Η τουρκική πλευρά αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε ορισμένες από τις περιοχές που περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό, επικαλούμενη «αμφισβητούμενα» νησιά και νησίδες -όπως η Σύρνα, το Αυγό, η Ζαφορά, η Κανδελούσα και τα Λέβιθα-, τις οποίες εντάσσει αυθαίρετα στις λεγόμενες γκρίζες ζώνες. Υπενθυμίζεται ότι το σχέδιο δημιουργίας θαλάσσιου πάρκου στις Κυκλάδες είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση της Τουρκίας, όταν είχε προαναγγελθεί στη Διάσκεψη για τους Ωκεανούς στην Αθήνα το 2024. «Συνιστούμε στην Ελλάδα να μην εμπλέξει τα εκκρεμή ζητήματα του Αιγαίου και τα ζητήματα που αφορούν το καθεστώς ορισμένων νησιών, νησίδων και βράχων, των οποίων η κυριαρχία δεν έχει παραχωρηθεί στην Ελλάδα από τις διεθνείς συνθήκες, στο πλαίσιο της δικής της ατζέντας», ειπώθηκε μεταξύ άλλων. Η ελληνική πλευρά είχε τότε επικαλεστεί πως η Άγκυρα πολιτικοποιεί ένα περιβαλλοντικό ζήτημα, ενώ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε διαμηνύσει πως η χώρα μας δεν θα ρωτήσει κανέναν τι θα κάνει στον χώρο κυριαρχίας της.
Η σημασία
Ο σχεδιασμός του Εθνικού Δικτύου Θαλάσσιων Πάρκων συνιστά ουσιώδες βήμα για την ενίσχυση της προστασίας του θαλάσσιου πλούτου της χώρας. Το δίκτυο προβλέπει τη δημιουργία νέων, αυστηρά προστατευόμενων περιοχών σε Αιγαίο και Ιόνιο, με στόχο την ανάσχεση της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και τη βιώσιμη αλιευτική διαχείριση. Η Άγκυρα, ωστόσο, αντιδρά, καθώς ανησυχεί ότι η δημιουργία του θαλάσσιου πάρκου στις νότιες Κυκλάδες θα «αγγίξει» και το θέμα της υφαλοκρηπίδας. Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπό σχεδίαση πάρκο θα περιλαμβάνει όχι μόνο βραχονησίδες αλλά και κατοικημένα νησιά -όπως η Ανάφη και η Φολέγανδρος-, ώστε να αποφευχθούν διπλωματικές εντάσεις.
Ηχηρή αναφορά στην Ελλάδα και την Κύπρο ως προς τις απειλές που κατά καιρούς δέχονται από την Τουρκία έκανε ο Εμανουέλ Μακρόν, κατά την ομιλία του στη Διάσκεψη για τους Ωκεανούς. Ο Γάλλος πρόεδρος είπε πως είναι απαραίτητη η ανάγκη προστασίας των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών της χωρών-μελών της ΕΕ. «Πρέπει να προστατεύσουμε τις ΑΟΖ μας. Και πρέπει να είμαστε αδιάλλακτοι όταν η εδαφική κυριαρχία ορισμένων εταίρων μας απειλείται. Σκέφτομαι εδώ τους Έλληνες ή Κύπριους φίλους μας. Πρέπει να προστατεύσουμε τα χωρικά μας ύδατα και αυτές τις θαλάσσιες περιοχές παντού», ανέφερε συγκεκριμένα ο Εμανουέλ Μακρόν, φωτογραφίζοντας επί της ουσίας την Άγκυρα.
Μητσοτάκης – Ερντογάν με φόντο SAFE και casus belli
Με το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας – Τουρκίας να τοποθετείται κατά πάσα πιθανότητα έως τα μέσα Ιουλίου, αρχίζει αυτή την εβδομάδα νέος γύρος επαφών των υφυπουργών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και Τάσου Χατζηβασιλείου για την προετοιμασία του διαλόγου. Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πριν από τη συνάντησή τους στην Άγκυρα, θα συμπέσουν -εκτός απροόπτου- στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη (24-25/6), όπου δεν αποκλείεται να έχουν ένα σύντομο τετ α τετ προκειμένου να διερευνηθεί εκ του σύνεγγυς η ατζέντα του ΑΣΣ, το οποίο θα διεξαχθεί στη σκιά των τελευταίων εξελίξεων για τον μηχανισμό SAFE και το αίτημα της Αθήνας για ανάκληση του casus belli.
Τα χρονικά ορόσημα για τη συνέχιση του ελληνοτουρκικού διαλόγου αναμένεται να «ξεκλειδώσουν» αυτή την εβδομάδα, μετά τις επαφές των υφυπουργών Εξωτερικών στην Άγκυρα. Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και Τάσος Χατζηβασιλείου θα συναντηθούν, Πέμπτη 12 και Παρασκευή 13 Ιουνίου, με τον Τούρκο ομόλογό τους, Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι, για τον Πολιτικό Διάλογο και τη Θετική Ατζέντα, από όπου και θα προκύψουν τα απολύτως αναγκαία για το ΑΣΣ παραδοτέα προς επεξεργασία και χάραξη νέων τομέων συνεργασίας. Από επικείμενη επικοινωνία των ΥΠΕΞ Ελλάδας – Τουρκίας αναμένεται να οριστικοποιηθεί και η ημερομηνία του ΑΣΣ, στο πλαίσιο του οποίου θα γίνει και η επίσημη συνάντηση κορυφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στο Ακ Σαράι.
Στον ελληνοτουρκικό διάλογο έχουν μπει νέες μεταβλητές, οι οποίες δυσκολεύουν τις ισορροπίες. Οι δύο πλευρές προσέρχονται σε διαβουλεύσεις μετά την έγκριση του ευρωπαϊκού μηχανισμού άμυνας SAFE και το απευθείας αίτημα του Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για ανάκληση του casus belli. Μετά τις διαβεβαιώσεις της Κομισιόν πως η συμμετοχή μιας τρίτης χώρας στο SAFE μπορεί να αποκλειστεί αν αυτή η χώρα θέτει άμεση απειλή στην ασφάλεια ενός κράτους-μέλους, η Άγκυρα μέσω πηγών του ΥΠΕΞ της ασκούσε πιέσεις στην ΕΕ για βελτίωση των όρων του μηχανισμού προκειμένου να επιτύχει ευνοϊκότερες συνθήκες σε κοινά έργα προμηθειών, κάνοντας λόγο για «τεστ ειλικρίνειας» για την ΕΕ αναλόγως της έκβασης των διαπραγματεύσεων και της ικανοποιητικής συμπερίληψής της στον μηχανισμό. Η Αθήνα, από την πλευρά της, διευκρινίζει ότι ο κανονισμός αφορά πρόγραμμα περιορισμένης -τετραετούς- διάρκειας και επισημαίνει πως, κατόπιν ελληνικών παρεμβάσεων, ενσωματώθηκε στο άρθρο 16 πρόβλεψη που θέτει ως προϋπόθεση για την επιλεξιμότητα εταιρειών και οντοτήτων τρίτων χωρών τη συνεκτίμηση των συμφερόντων άμυνας και ασφάλειας της ΕΕ και των κρατών-μελών. Με τις αφετηρίες και τα αιτήματα κάθε πλευράς να έχουν ήδη τεθεί επί τάπητος, δρομολογείται, σε αυτή τη φάση, η επόμενη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όπου -όπως σημειώνεται από ελληνικής πλευράς- θα επιδιωχθεί ειλικρινής διάλογος με σταθερή πυξίδα τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου.
Εφημερίδα Απογευματινή
