Κάποτε, στην παραθαλάσσια Αθήνα

Τα Λουτρά του Δαμασκηνού και η επικείμενη επαναλειτουργία του Ζάππειου Κολυμβητηρίου
16:27 - 20 Ιουνίου 2025
Αγώνες στο Κολυμβητήριο του Ζαππείου το 1969

Επιστρέφουν στο προσκήνιο η ενεργειακή αναβάθμιση, η ανακατασκευή και η επαναλειτουργία του ιστορικού Ολυμπιακού Κολυμβητηρίου Αθηνών και των κτισμάτων του στο Ζάππειο. Με την υπογραφή μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του Δήμου Αθηναίων και της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (ΕΟΕ), δρομολογείται ένα από τα πλέον συμβολικά και τεχνικά ώριμα έργα στον τομέα του αθλητισμού και του δημόσιου χώρου στην Αθήνα.

Πρόκειται για το Κολυμβητήριο του Ζαππείου που εγκαινιάστηκε πριν από 85 χρόνια -στις 8 Ιουλίου 1940- οπότε διοργανώθηκαν οι πρώτοι Πανελλήνιοι Αγώνες Κολύμβησης. Κατασκευάστηκε με πρωτοβουλία της τότε ΕΟΑ (Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων) -η σημερινή ΕΟΕ (Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή)- και είχε στοιχίσει 7,5 εκατομμύρια δραχμές.

Υπουργική απόφαση

Είχε προηγηθεί το 1938, η Υπουργική Απόφαση 69400/30-08-1938 των υπουργών Παιδείας και Οικονομικών, με την οποία παραχωρήθηκε στην ΕΟΑ έκταση συνολικού εμβαδού περίπου 4.300 τ.μ., κείμενη μεταξύ της νέας κοίτης του Ιλισού (ήδη λεωφόρος Αρδηττού) και της οδού Ορφανοτροφείου (ήδη λεωφ. Βασ. Όλγας), «προς ίδρυσιν και εγκατάστασιν εν αυτή κολυμβητηρίου μετά των συναφών προς το ασκητήριον τούτο χώρων».

Πολλά χρόνια πριν, συγκεκριμένα το 1882, ένας μαθηματικός, δημοσιογράφος και επιχειρηματίας από την Τήνο, ο Αντώνιος Δαμασκηνός, προσπάθησε να κάνει, κατά κάποιο τρόπο, παραθαλάσσια την Αθήνα, καθώς θώρησε ότι μπορούσε να φέρει θάλασσα στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.

Δημιούργησε τα περιβόητα Λουτρά του Δαμασκηνού. Κατασκεύασε δύο μεγάλες δεξαμενές, έβαλε ανάμεσά τους ξύλινες καμπίνες και στη μία έκαναν μπάνιο οι άντρες και στην άλλη οι γυναίκες, χωρίς να έχουν καμία οπτική επαφή μεταξύ τους. Οι δεξαμενές είχαν το μέγεθος της πλατείας Συντάγματος με βάθος περίπου 1,5 μέτρο. Με ατμοκίνητη αντλία και σωλήνες από σίδερο μετέφερε θαλασσινό νερό από το Φάληρο. Μόνο που αυτό έγινε μόνο μια φορά. Ο Δαμασκηνός δεν είχε σκεφτεί ότι το νερό έπρεπε να ανανεώνεται. Ενθουσιασμένοι οι Αθηναίοι που απέκτησαν θάλασσα γέμισαν τις πρώτες μέρες τα λουτρά. Τα πράγματα άλλαξαν όταν το νερό που δεν ανανεωνόταν γινόταν ολοένα και πιο βρόμικο και αργότερα «χτύπησε» την Αθήνα η πανδημία του τύφου. Ο Δαμασκηνός καταστράφηκε οικονομικά. Έφυγε για λίγο στη Γαλλία, επέστρεψε στην Ελλάδα και πέθανε το 1915 στο Πτωχοκομείο Αθηνών.

Το Κολυμβητήριο όπως είναι σήμερα

Όλα αυτά φυσικά ανήκουν στο παρελθόν, καθώς ο Δήμος Αθηναίων αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση, την υλοποίηση και μετέπειτα τη λειτουργία του χώρου, ενώ η ΕΟΕ παραχωρεί τη χρήση του στον Δήμο Αθηναίων για 25 έτη, με όρους κοινής αξιοποίησης από δημότες και αθλητές των εθνικών ομάδων. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 6,1 εκατ. ευρώ και αποσκοπεί στην αναβίωση ενός χώρου που επί δεκαετίες υπήρξε σημείο αναφοράς για την ελληνική κολύμβηση.

Ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, δήλωσε χθες: «Δίνουμε ζωή σε έναν αθλητικό χώρο που για χρόνια ήταν κλειστός. Αναβαθμίζουμε όχι μόνο εγκαταστάσεις αλλά και το δικαίωμα όλων στην άθληση. Οι δημότες μας θα αποκτήσουν έναν ακόμη ανοικτό χώρο στην καρδιά της πόλης, όπου θα μπορούν να κολυμπούν». Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, Ισίδωρος Κούβελος, τόνισε: «Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που θα ανοίξει το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο του Ζαππείου, που είναι το πιο εμβληματικό κολυμβητήριο της Αθήνας.

Η επαναλειτουργία του θα βοηθήσει σημαντικά τους αθλητές των εθνικών ομάδων κολύμβησης ενόψει και των Ολυμπιακών Αγώνων του Λος Άντζελες, σε μια εποχή που οι αθλητικές εγκαταστάσεις λιγοστεύουν. Η συμφωνία για την ανακαίνιση του κολυμβητηρίου έγινε από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή επί δημαρχίας Κώστα Μπακογιάννη και επικαιροποιήθηκε τώρα με τον δήμαρχο Χάρη Δούκα, ο οποίος εξασφάλισε και τη χρηματοδότηση αυτού του σπουδαίου έργου. Πλέον περιμένουμε με ανυπομονησία την έναρξη των εργασιών».

Κέντρο ευεξίας

Ο διευθύνων σύμβουλος της Αναπτυξιακής Αθήνας ΑΕ, Ιωάννης Γεώργιζας, επισήμανε: «Η υλοποίηση της ανακαίνισης του Ολυμπιακού Κολυμβητηρίου στο Ζάππειο και ο μετασχηματισμός του σε ένα κέντρο ευεξίας και πολιτισμού για όλους τους πολίτες είναι μια σημαντική πρόκληση που αναλαμβάνουμε με αίσθημα ευθύνης στην Αναπτυξιακή Εταιρεία του Δήμου Αθηναίων, ώστε ο χώρος να αποδοθεί πλήρως αναβαθμισμένος, λειτουργικός και προσβάσιμος. Φέρνουμε το έργο από το στάδιο του σχεδιασμού στην πράξη, με γνώμονα την ποιότητα και τη βιωσιμότητά του».

Εφημερίδα Απογευματινή